بعد از افزایش قیمت مرغ، با کاهش قدرت خرید مردم رو به رو شدیم. بر همین اساس قیمت مرغ روند کاهشی پیش گرفت. قیمت مرغ هم اکنون ۳۷ تا ۴۰ هزارتومان است. قیمت مرغ کاهش داشته و در بازار نیز هیچ کمبودی نداریم. قیمت مرغ نسبت به ماه های گذشته روند تعادلی خود را حفظ خواهد کرد.

آنالیز قیمتی مرغ در سال ۱۴۰۱ به خوبی نشان می‌دهد که با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، انتظار افزایش قیمت مرغ تا ۱۰۰ تومان وجود داشت.

قیمت مرغ در ماه‌های گذشته افزایش یافت و تا هر‌ کیلوگرم ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسید که با مداخله دولت قیمت این محصول کاهش یافت. اما مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که نرخ این محصول دوباره افزایش یافته است.

اخیراً «پرویز فروغی» دبیر کانون مرغداران گوشتی کشور درباره دلایل افزایش قیمت مرغ اظهار داشت: عرضه مرغ در بازار کاهش یافته و با کمبود مرغ در بازار مواجه هستیم به همین خاطر قیمت مرغ نیز در بازار افزایش یافته است. بعد از برداشته شدن ارز ۴۲۰۰ نهاده‌های دامی، هزینه‌های تولید مرغ افزایش یافته است که این امر باعث شده برخی از تولیدکنندگان سرمایه در گردش لازم برای تولید را نداشته باشند؛ به همین دلیل تولید را متوقف کرده‌اند یا با ظرفیت پایینی تولید می‌کنند. همچنین مبلغ مورد نیاز برای جوجه‌ریزی در یک واحد ۲۰ هزار واحدی مرغ، ۴ تا ۵ میلیارد تومان سرمایه در گردش است که برخی مرغداران نمی‌توانند آن را تأمین کنند به همین دلیل تولید نیز کاهش یافته است.

چرا قیمت مرغ افزایش یافت؟

بنابراین بعد از حذف ارز واردات نهاده‌های دامی با ارز ۴۲۰۰ تومان و تأمین نهاده‌ها با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان (افزایش ۷ برابری)، مشخصاً برخی مرغداران نتوانستند سرمایه در گردش لازم برای تأمین نهاده‌های دامی را تأمین کنند. همین امر موجب کاهش تولید شد و در نتیجه عرضه مرغ کاهش یافت و شاهد افزایش قیمت مرغ در بازار هستیم.

قیمت مرغ , سیاست تثبیت اقتصادی , 

لازم به ذکر است آنالیز قیمت مرغ در سال ۱۴۰۱ (تصویر بالا) به وضوح نشان می‌دهد در زمان حذف ارز ترجیحی حدود ۳۰ هزار تومان بود و تقریباً پس از حدود یک سالی که از سیاست حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌گذرد، انتظار افزایش قیمت مرغ تا ۱۰۰ هزار تومان وجود داشت. همچنین گفتنی است این سه برابر شدن قیمت مرغ در شرایطی رخ داده که حدود ۷۰ درصد قیمت مرغ، مربوط به نهاده دامی آن است و قیمت این نهاده پس از حذف ارز ترجیحی (تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومان به جای ارز ۴۲۰۰ تومانی)، تقریباً با رشدی ۷ برابری مواجه شده است. بر این اساس یک محاسبه ساده نشان می‌دهد که حذف ارز ترجیحی حتی می‌توانست سبب افزایش بیشتر قیمت مرغ شده و تبعات سنگین‌تری در سفره مردم حتی نسبت به گذشته داشته باشد.

مقصر مرغ ۱۰۰ هزار تومانی کیست؟

بر این اساس مقصر اصلی قیمت‌های نامتعارف در بازار مرغ، حذف حساب نشده ارز ترجیحی در راستای سیاست‌های تعدیل اقتصادی بوده و با وجود هشدارها در مورد تبعات این اقدام، مسئولان وقت در تیم اقتصادی دولت به ابعاد مختلف موضوع مثل بحران سرمایه در گردش ناشی از ۷ برابر شدن هزینه تأمین نهاده توجه نکرده‌اند.

نکته بعدی اینکه در خرداد ماه ۱۴۰۱ در حالی قیمت مرغ بعد از حذف ارز ترجیحی ۵۰ هزار تومان اعلام شد که آنالیزهای قیمتی در مورد جهش قیمتی مرغ به صورت شفاف خبر از مرغ ۱۰۰ هزار تومانی داده بودند.

در حالی سازمان فائو در روزهای ابتدایی ماه نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که قیمت «گوشت، شکر، غلات، لبنیات و دانه‌های روغنی» کاهش یافته است که آمارها نشان می‌دهد شاخص نسبت به سال‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است و از سوی دیگر با توجه به نرخ دلار، تامین مواد غذایی را به‌طور خاص برای کشورهای واردکننده مواد غذایی دشوار کرده است. با این وجود به گفته کارشناسان روند کاهشی قیمت جهانی مواد غذایی متاثر از چندین عامل است.

توافقات اوکراین و روسیه قیمت‌ها را کاهشی کرد

به‌طوری که مهدی تولایی، کارشناس و فعال بخش کشاورزی در این خصوص می‌گوید: طی چند ماه اخیر روند قیمت‌های جهانی مواد غذایی کاهشی بوده است که غالبا متاثر از وقوع خشکسالی‌های شدید در اغلب کشورهای جهان و به تبع آن کاهش تولیدات و همچنین روند جنگ روسیه و اوکراین بوده است. به عبارت دیگر در ابتدای وقوع این جنگ به‌دلیل بسته شدن بنادری که غالبا غلات و دانه‌های روغنی کشور اوکراین از آن طریق به کشورهای مختلف ارسال می‌شد جهش قیمت‌ها را شاهد بودیم. اگرچه افزایش قیمت جهانی مواد غذایی در پی خشکسالی و وقوع جنگ بین اوکراین و روسیه تشدید شد، اما با انجام توافقات برای صادر شدن غلات از اوکراین به بازارهای جهانی کاهش قیمت‌ها طی ماه‌های اخیر رقم خورده است.

تولایی افزود: با این وجود در پی توافقات صورت گرفته مبنی بر باز شدن بنادر جهت خروج غلاتی که در این کشور به نوعی انبار شده بود قیمت‌ها روندی منطقی‌تر پیدا کرد و به عبارتی کاهشی شد.

وی ادامه داد: با این وجود در صورت ایجاد هر اختلالی در این روند و بازگشتن به شرایط قبل می‌تواند خود آغازگر افزایش قیمت‌ها باشد که امیدواریم این‌گونه نشود.

علیرضا الوندی دیگر فعال بخش کشاورزی و رئیس سازمان مردم نهاد هکا نیز می‌گوید: خوشبختانه اصلی‌ترین کاهش قیمت‌ها در بازارهای جهانی در مورد محصولات و مواد علوفه‌ای همچون جو و ذرت رقم خورده است که به تبع بر کاهش قیمت مواد غذایی همچون گوشت و لبنیات موثر بوده است.

الوندی خاطرنشان می‌کند: این روند در ایران نیز قابل مشاهده است که در کشور ما عاملی که تاثیر گذاشته در حقیقت عدم توانایی مردم در خرید مکفی محصولات کشاورزی با قیمت‌های فعلی است.

وی ادامه می‌دهد: به‌عبارت ساده‌تر این عدم توانایی اقتصادی مردم باعث شده یک مقدار مازاد محصول داشته باشیم و این‌ها باعث شد که قیمت یک مقدار افت پیدا کند.

این فعال بخش کشاورزی افزود: در حال حاضر عدم توانایی خرید مردم به‌طور محسوس روی کاهش قیمت لبنیات و مرغ به نسبت دیگر محصولات مشهودتر بوده و مصرف مردم روی این دو قلم کاهش پیدا کرده است.

الوندی همچنین در پاسخ به این سوال که با این حال چرا افت قیمت‌ها در بازار محسوس نیست، گفت: اگر ما تورم را در نظر بگیریم و نسبت تورم به افزایش قیمت را در نظر بگیریم می‌بینیم که مدتی است مرغ روی قیمت ثابتی ایستاده است و هیچ نشانه‌ای از این تورمی که در جامعه است را در قیمت مرغ نمی‌بینیم. بنابراین به معنای واقعی نمی‌گوییم قیمت کاهش یافته بلکه می‌گوییم افزایش قیمتی که همراه با تورم باشد را در این محصول مشاهده نمی‌کنیم.

وی ادامه داد: با این وجود ایستادن قیمت روی قیمت‌های قبلی در کشوری که به گفته مسئولان تورم ۴۰درصدی را تجربه می‌کند خود نوعی روندی مثبت محسوب می‌شود. با توجه به افزایش نرخ دلار با وارد شدن علوفه‌های دامی با نرخ‌های جدید طی یک تا دوماه آینده شاهد افزایش نرخ چند محصول از جمله مرغ و لبنیات خواهیم بود

رئیس سازمان هکا همچنین در پاسخ به این سوال که این ایستایی قیمت بیشتر روی کدام محصولات رخ داده نیز می‌گوید: همان‌طور که می‌دانید در چند ماه گذشته برای تولیدکننده قیمت گوشت گوسفندی روندی کاهشی را داشته چون با توجه به شرایط فعلی نگهداری دام برای دامدار به‌صرفه نیست و گله‌های مولد در حال وارد شدن به بازار است.

وی افزود: این روند به ما این هشدار را می‌دهد که در آینده با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو خواهیم شد؛ یعنی بعد از تمام شدن ذخایر ژنتیکی ما احتمالا با افزایش قیمت‌ها روبه‌رو خواهیم شد.

الوندی افزود: با این وجود به‌طور کلی وضعیت بازار به گونه‌ای است که به نسبت افزایش که روی قیمت دلار می‌بینیم و افزایشی که باید روی محصولات ببینیم فعلا دیده نشده است.

وی ادامه داد: به‌نظر بنده چندین سال طول می‌کشد تا دوباره کفه قدرت خرید مردم و عرضه و تقاضا بتواند باعث شود که بازارها به شکل گذشته‌اش رونق بگیرد.

الوندی با اشاره به حذف ارز ۴۲۰۰تومانی واردات کالاهای اساسی می‌گوید: ما در هر صورت باید این را تجربه می‌کردیم و این عمل فعلی بود که باید اتفاق می‌افتد و لذا باید از آن گذر کنیم و پیامدهای آن را نیز بپذیریم.

وی درخصوص پیش‌بینی روند بازار طی ماه‌های پیش‌رو نیز می‌گوید: قطعا در ماه‌های آینده افزایش قیمت را در مورد محصول مرغ و لبنیات خواهیم داشت.

الوندی گفت: علت این افزایش قیمت‌ها نیز در ماه‌های آینده این است که الان چون نرخ دلار افزایش یافته تا بخواهد علوفه این دلار وارد بازار شود یک تا دوماه طول می‌کشد و با افزایش قیمت علوفه، افزایش قیمت محصولات کشاورزی را که وابسته به علوفه وارداتی است را خواهیم داشت. بنابراین می‌توان گفت ظرف یک تا دو ماه آینده افزایش قیمت‌ها را در بازار خواهیم داشت.

وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه فروش مرغ منجمد خارج از سامانه ستکاوا ممنوع شده است، گفت: تاکنون ۶هزار تن مرغ منجمد در سامانه ستکاوا در استان تهران بارگذاری شده است و کنار خرید نقدی در سامانه، خرید توافقی نیز به‌زودی انجام خواهد شد.

در این جلسه، سید جواد ساداتی‌نژاد وزیر جهاد کشاورزی بر اهمیت ثبت سفارش مرغ منجمد در سامانه ستکاوا تأکید و اظهار کرد: فروش مرغ منجمد خارج از سامانه ستکاوا ممنوع است تا مرغ به‌صورت بهداشتی و بدون دخالت واسطه به دست مصرف‌کننده برسد.

وی بر استفاده از ظرفیت صنایع تبدیلی و زنجیره‌های تولید در توزیع مرغ تأکید کرد.