اکنون و در روزهای آغازین سال ۲۰۲۳ با وجود رشد حیرت انگیز علم و فناوری و پیشرفت در تمام زمینه ها، طی چند ماه اخیر اخباری به گوش و چشممان آمد که شاید تیتر همه آنها را بتوان در یک جمله کوتاه خلاصه کرد "اروپا در انتظار زمستانی سخت" و یا شاید با زبانی شیواتر" خطر کمبود انرژی در زمستان سخت اروپا".

هر کدام از کشورهای اروپایی ازسیاست و راهکاری برای کاهش مصرف برق جهت گذر از زمستان سخت استفاده کردند و به نحوی آماده زمستان سرد پیش رو شدند. از ممنوعیت شارژ موبایل در ادارت لهستان گرفته تا توصیه رئیس بزرگترین شرکت خصوصی برق اوکراین هولدینگ به خروج مردم از اوکراین برای کاهش مصرف برق. در بعضی کشورها نیز همچون فنلاند افزایش قیمت برق و گاز و ترس از قطعی حامل های انرژی در زمستان سرد، مردم را بر آن داشت تا دست به ذخیره سازی هیزم بزنند.

جالب تر از همه اینکه آلمانی‌ها در مواجه با بحران انرژی، پس از روی آوردن به استفاده از زغال سنگ به جای گاز طبیعی در بخاری‌هایشان، حال به فکر استفاده از شمع در مواقع قطع برق هستند!

مدیر فنی انجمن تولیدکنندگان شمع اروپا نیز گفته صنعت شمع‌سازی در آلمان دوران خوشی را تجربه می‌کند چرا که تقاضای خرید شمع در حال حاضر بسیار زیاد است و بدون شک با گذشت زمان این تقاضا بیشتر هم می شود. قبل از جنگ در اوکراین، آلمان بیش از نیمی از گاز طبیعی خود را از روسیه تامین می‌کرد و اکنون لوله گاز روسیه به آلمان به طور کامل بسته شده است.

حال به خودمان هم نگاهی بکنیم...ایران؛ کشوری که برخلاف کشورهای اروپایی یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر گازی در جهان است.

با این اوصاف همواره برخی خاموشی‌های ناشی از کمبود گاز در فصل سرد سال یک علامت سوال بزرگ را در اذهان عمومی ایجاد کرده و آن این است که چگونه ممکن است ایران به‌عنوان دومین دارنده منابع گازی دنیا، با کمبود گاز روبه‌رو شود؟ به بیان دیگر اگر دومین دارنده منابع گازی دنیا دچار کمبود گاز شده و نیازمند واردات گاز است، پس بقیه کشورهایی که اصلا منابع گازی ندارند، چگونه انرژی موردنیازشان را تامین می‌کنند؟

ایران تولید گاز کمی دارد و مشارکت کشورهای طرف تقاضا در توسعه میادین گازی ایران می‌تواند یکی از راهکارهای افزایش تولید گاز و تامین بخشی از گاز موردنیاز کشور باشد، اما نکته کلیدی اینجاست که این ظرفیت در صورتی فعال می‌شود که وزارت نفت دیپلماسی انرژی فعالی در بازارهای منطقه‌ای برای همکاری با کشورهای متقاضی گاز داشته باشد.

حال جای طرح این سوال است که آیا زمستان سخت نیز شامل کشور ما نیز می شود یا خیر؟

در ایران نیز به دلیل گسترش سرمای هوا و افزایش مصرف گاز توسط بخش خانگی، اولویت با تامین گاز این بخش است تا مشکلی در گرمایش منازل ایجاد نشود، که این امر خود سبب می شود میزان سوخت تحویلی به نیروگاه ها کاهش پیدا کند.

همانطور که میدانید نیروگاه ها برای تولید برق نیاز به سوخت دارند. در نتیجه اگر این سوخت تأمین نشود، حتی اگر مصرف افزایش نیابد نیز می تواند منجربه قطعی برق شود.

در فصل تابستان عدم تطابق بین انرژی برق تولیدی و انرژی برق مصرفی که اغلب به دلیل افزایش شدید دمای هوا، خشکسالی و نیاز بیشتر به انرژی برق رخ می دهد، عامل اصلی قطعی برق است. حال آن که در زمستان افزایش مصرف نداریم و این کمبود سوخت مورد نیاز نیروگاه هاست که منجر به کاهش تولید و یا قطعی احتمالی برق می شود.

در پایان می توان اینگونه گفت که افزایش مصرف گاز و سوخت های فسیلی در فصل زمستان از طرفی و گازسوز بودن حدود ۹۰ درصد نیروگاه ها و واحدهای تولیدی برق از طرف دیگر سبب خواهد شد تا سوخت موردنیاز نیروگاه های برق فراهم نشود که تنها راه چاره و کلید رفع این مشکل علاوه بر مدیریت صحیح توسط مسئولان مربوطه، رعایت الگوی مصرف برق و گاز توسط خود شهروندان است.