گاه وقوع جنگ‌های بزرگ جهانی، بیماری‌های همه گیر، کمبود مواد اولیه و حتی برخی از رخدادهای طبیعی، باعث تغییر در شیوه مصرف‌گرایی و به دنبال آن تغییر در اقتصاد دنیا شده است. اما عواملی که در حال حاضر باعث تغییر و تحول در اقتصاد دنیا شده است، متفاوت از گذشته است. به نظر می‌رسد در حال حاضر، مصرف‌گرایی عامل مهمی در تغییر اقتصاد دنیا است. اما مصرف‌گرایی چگونه باعث تغییر اقتصاد جهانی شده است؟

ظهور طبقه متوسط و  نحوه مصرف‌گرا بودن این طبقه

طبقه متوسط جهانی، یکی از عوامل مهم در تغییر اقتصاد دنیا است. زیرا این طبقه، یکی از طبقات مهم مصرف‌کننده است و نوع مصرف‌گرایی این طبقه، تاثیر مهمی بر اقتصاد دنیا دارد. طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته، انتظار می‌رود تا سال 2030، طبقه متوسط ​​جهانی، که طبقه مصرف کننده نیز نامیده می‌شود، به 4.8 میلیارد نفر برسد - یعنی 1.3 میلیارد نفر بیشتر از امروز آن هم با افزایش قدرت خرید.

ظهور طبقه متوسط ​​در اقتصادهای نوظهور و افزایش مدل‌های کسب‌وکار با هدف قرار دادن مردمی که از نظر درآمد، در پایین هرم اقتصادی قرار دارند، الگوهای مصرف را به نیروی فزاینده‌ای مهم تبدیل کرده و در نتیجه باعث شکل‌دهی به سیستم‌های تولید جهانی شده است.

در حال حاضر  رفتار و انتخاب‌های مصرف‌کننده با گرایش به رفاه بیشتر نسبت به گذشته تغییر کرده است و گرچه این الگوی مصرف به دلیل همه گیری COVID-19 تا حدودی کاهش یافت، اما انتظار می‌رود دوباره به همان روند سرعتی بازگردد و در نتیجه تقاضا برای غذا، آب و انرژی را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد.

بحران‌های اقتصادی و کمبود غذا

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند شکل جدید مصرف‌گرایی که بر پایه مصرف و رفاه بیشتر قرار دارد،  دنیا را با کمبود مواد غذایی مواجه کرده و این روند می‌تواند با افزایش سریع، موضوع سرآغاز بحران‌های بزرگ اقتصادی و حتی تنش‌های سیاسی بزرگ میان کشورها شود. به اعتقاد این گروه، حتی منشا بسیاری از بحران‌های سیاسی امروزی، بر سر تصاحب بیشتر مواد غذایی است.

رشد اقتصادی

برخلاف دیدگاه بدبینانه قبلی، برخی در نقطه مقابل معتقدند مصرف‌گرایی باعث رشد اقتصادی شده است. زیرا وقتی مردم در حال حاضر تمایل بیشتری برای خرید کالاها/خدمات تولید شده دارند. بخشی از این موضوع به دلیل دسترسی آسان مردم به فروشگاه‌های آنلاین است که نحوه خرید را آسان کرده است. به عنوان مثال، بسیاری از افراد با دسترسی به اینترنت می‌توانند محصولات متنوع لوازم خانگی را به صورت آنلاین مشاهده کنند و حتی کالاهای مورد نظر خود مانند یخچال را به صورت اقساطی بخرید. این موضوع باعث می‌شود تا مردم به مصرف و خرید بیشتر ترغیب شوند.  خرید بیشتر نیز به معنای افزایش تولید و اشتغال است که منجر به مصرف بیشتر می‌شود.

 مصرف‌گرایی نوآوری و خلاقیت را تقویت می‌کند

 از آنجایی که مصرف کنندگان فعالانه به دنبال بهترین محصولات یا خدمات برای خرید هستند، تولیدکنندگان، به نوعی تحت فشار دائمی برای نوآوری هستند. از این رو اقتصاد جهانی، برخلاف گذشته که بر پایه تولید بیشتر قرار داشت، در حال حاضر تمرکز خود را بر نوآوری و خلاقیت قرار داده است، زیرا بسیاری از تولیدکنندگان به این نتیجه رسیده‌اند که تنوع مهمترین شرط برای پیروزی از رقبا است. از طرفی نوآوری و خلاقیت، می‌تواند باعث بهبود کیفیت شود. از این رو با دسترسی مصرف کنندگان به کالاها و خدمات بهتر، استانداردهای زندگی نیز بهبود می‌یابد.

در هم تنیده شدن اقتصادهای دنیا

رفتار مصرف‌کنندگان، ارتباط اقتصادهای دنیا را بیش از گذشته کرده است و بر روند سرعت آن نیز افزوده است. البته گرچه بخش مهمی از این تغییر به واسطه رشد فناوری ارتباطات اتفاق افتاده است، اما رفتار مصرف کننده نیز در آن تاثیرگذار بوده است. زیرا در حال حاضر، مصرف کنندگان به طور فزاینده‌ای به هم متصل شده‌اند و این اتصال، بر پیوند اقتصادها نیز تاثیر داشته است. طبق یک نظرسنجی که از مصرف‌کنندگان پیرامون نقش اینترنت در خرید آنها صورت گرفته است، اکثریت بزرگ - 73٪ - گفته‌اند که در سه سال گذشته به طور فزاینده‌ای از اینترنت برای تحقیق و خرید محصولات و خدمات استفاده کرده‌اند.

علاوه بر این بسیاری از مصرف‌کنندگان از خدمات آنلاین برای انجام سریع کارهای خود بهره می‌گیرند. چنانچه امروزه بیشتر افراد برای استعلام قبض برق خود اینترنتی اقدام می کنند. امروزه اکثر افراد ترجیح می‌دهند بسیاری از این کارها را با استفاده از خدمات آنلاین انجام دهند. این تغییر الگوی مصرف، ضرورت تغییر در خدمات را به موضوعی الزامی تبدیل کرده است.

در واقع استفاده مصرف‌کنندگان از اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، اشکال جدیدی از جوامع تجاری ایجاد کرده و فرآیند خرید را بازسازی کرده است. همه اینها نشان می‌دهد که شرکت‌ها نیز دیگر نمی‌توانند روی "کجا" و "چه کسی" در فروش محصولات خود تمرکز کنند. آنها نمی‌توانند به سادگی «بازارهای نوظهور» یا گروه‌های جمعیتی خاصی را هدف قرار دهند. در عوض، آنها باید توجه جدیدی به «چگونگی» و «چرایی» مصرف داشته باشند.

تخریب محیط زیست

 تخریب محیط زیست، از دیگر نتایج مصرف‌گرایی است. افزایش تقاضا برای کالاها فشار زیادی بر منابع طبیعی مانند آب و مواد خام وارد می‌کند. مصرف گرایی همچنین منجر به استفاده بیش از حد از انرژی می‌شود و همچنین استفاده از مواد شیمیایی را تشویق می‌کند. استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی نیز به معنای تخریب محیط زیست و در نتیجه ضرورت همکاری و همگرایی بیشتر دولت‌ها جهت جلوگیری از روند تخریب است. به عبارتی، کشورها مجبور هستند بخشی از درآمد خود را جهت مقابله با تخریب محیط زیست و بازسازی آن اختصاص دهند.

 سخن نهایی

الگوی مصرف‌گرایی به دلیل تغییراتی که به واسطه تحولات عصر ارتباطات متحمل شده است، تغییراتی مثبت و منفی را در حوزه اقتصاد کشورها و اقتصاد جهانی به وجود آورده است. این تغییرات از یک سو، باعث شده است تا کشورها علیرغم اختلافات سیاسی، برای حل برخی از مشکلات اقتصادی، مجبور به همکاری شوند و از سوی دیگر اولویت‌های اقتصادی کشورها را تغییر داده است. به نظر می‌رسد مواردی که در این نوشته به آنها اشاره شد، برخی از مهمترین تغییر و تحولات صورت گرفته در این زمینه باشد. 

* مطلب فوق رپرتاژ اگهی می باشد و سایت خبری شماواقتصاد مسئولیتی بابت آن ندارد .