اینستاگرام
با اینستاگرام خداحافظی کنیم؟
اختلالات چند روز اخیر در بروزرسانی اینستاگرام بار دیگر شائبهها درباره احتمال مسدود شدن این برنامه کاربردی را تقویت کرد.
برخی این اختلالات اخیر در اینستاگرام را به شایعاتی درباره کاهش احتمالی پهنای باند اینترنت نسبت میدهند که میتواند سرعت اینستاگرام را کم کند. برخی دیگر عنوان میکنند که طرح صیانت از کاربران فضای مجازی به صورت چراغ خاموش در حال اجرایی شدن است. اما واقعیت قطعی این است که هزاران شهروند ایرانی در اینستاگرام کسبوکار داشته و درآمد و مخارج زندگی خود را از طریق آن تامین میکنند. اختلالات اخیر در اینستاگرام آسیبی جدی برای آنها محسوب می شود.
از ساعات ابتدایی روز ۲۴ مرداد کاربران با اختلال شدیدی در عملکرد اینستاگرام روبهرو شدهاند؛ اختلالی که در شبکه اینترنت سیار و ثابت وجود دارد در حالی که با تغییر ای.پی ایران، مشکل برای بسیاری از کاربران برطرف میشود. پیگیریها از چند کارشناس حکایت از این دارد که احتمالا کاهش پهنای باند با روش Bandwidth Shaping رخ داده که باعث بروز سرعت حداقلی در اینستاگرام شده و از آن سو مسدود کردن راههای رسیدن به اینستاگرام نیز شدت یافته است. با وجود اینکه گزارشهای مختلفی از جمله گزارش شرکت ابر آروان یا نظر برخی کارشناسان فنی حکایت از این دارد که اختلالات پیش آمده در اینترنت و به خصوص مشکلات بر سر راه اینستاگرام، عموما منشا داخلی دارد اما تا این لحظه وزارت ارتباطات در برابر این نظریهها واکنش خاصی نشان نداده است.
«حسین درواری»، کارشناس شبکه میگوید: اختلالهای به وجود آمده در اینستاگرام از مرداد سال ۱۳۹۹ شدت گرفته و در وهله اول فقط از دوازده شب تا ۶ بامداد بوده اما به مرور زمان این اختلالات گستردهتر شده است. او میگوید: برخی پروتکلهای جدید ایجاد شده توسط اینستاگرام باعث شد که کاربران از طریق این پروتکلها وارد اینستاگرام بشوند، اما اتفاقی که در ایران رخ داده این است که جلوی این مسیرها گرفته میشود.
شبکه اجتماعی اینستاگرام از معدود بسترهای فیلتر نشده جهانی در ایران است که صدها هزار کسب و کار در آن فعالیت دارند و بنا به گفته نظر کارشناسان اقتصادی، ماهانه میلیاردها تومان گردش مالی توسط این کسب و کارها در آن صورت میگیرد. وجود چنین اختلالاتی در این شبکه میتواند به اقتصاد دیجیتال کشور که در برنامه ششم توسعه به آن تاکید شده، آسیبی جدی وارد کند.
سال ۱۴۰۰ طرح صیانت به موضوعی پرحاشیه در فضای مجازی تبدیل شد. مردم و به خصوص صاحبان کسبوکارهای اینترنتی نگران اجرای این طرح از سوی مجلس شورای اسلامی و دولت هستند. طرحی که مجلس مدعی صیانت از حقوق کاربران است و مردم در کلمه فیلترینگ و محدودسازی خلاصه میکنند. در روزهای اخیر این نگرانی همزمان با کاهش شدید سرعت اینستاگرام بیشتر شد. از نظر فنی پینگ اینستاگرام از آی پی ایران افزایش داشته است و منجر به کاهش سرعت و نوعی فیلترینگ شده است. در جدول زیر میتوانید در یک نگاه پینگ اینستاگرام از آی پی ایران را با بقیه سایر کشورها مقایسه کنید. در این مقایسه با کاهش عمدی سرعت اینترنت مواجه میشویم. بعضی افراد بر این اعتقاد هستند که احتمالا با این روش رفته رفته و بی صدا طرح صیانت اجرا خواهد شد و در نهایت به اینترنتی دسترسی خواهیم داشت که محدود به سایتهای مجاز داخلی خواهد بود.
تجربههای شکستخورده فیلترینگ
کارشناس حوزه اینترنت و فضای مجازی در این باره خاطرنشان کرد: کاهش پهنای باند و بستن کامل اپلیکیشنهایی مثل اینستاگرام منجر به نفرت مخاطبین ایرانی از سیاستهای اعمال شده در حمایت از فضای مجازی میشود. اگر شفافسازی لازم در جهت اجرای طرح صیانت و نظرخواهی از فعالین و صاحبان کسبوکارهای اینترنتی در این زمینه نشود و با خودرایی مسئله اجرا شود، انگیزه کار در جوانان به شدت کاهش پیدا میکند.
وی افزود: مشابه این اقدامات را قبلا هم شاهد بودیم. به طور مثال فیلترینگ ویچت، وایبر، لاین، فیس بوک و همین چند سال قبل فیلتر پیامرسان تلگرام شکل گرفت. درنهایت فقط یک فیلتر اتفاق افتاد و هرکسی که نیازمند این اپ ها باشد، به سادگی به آنها دسترسی دارد. به عنوان یک شخص فعال در این فضا توصیه میکنم، به جای اجرای طرحهای ناموفقی مثل صیانت، فیلتر و محدود کردن اپهای پرمخاطب؛ دولت و حکومت به دنبال فرهنگسازی و حمایت از تولیدکنندگان محتوای دیجیتالی باشند.
این کارشناس فناوری در پایان گفت: حمایت از این حوزه و افراد فعال در این فضا کمک میکند تا میزان فحشا و بیبند و باری به اندازه قابل توجهی کاهش پیدا کند. با فیلتر و محدود کردن تنها راه دسترسی عوض میشود. اگر با اجرای صیانت به دنبال مجبور کردن کاربران به استفاده از اپهای جایگزین هستیم، این کار تنها باعث تنفر کاربران میشود.