به گزارش شما و اقتصاد: همایش پیشران‌های اقتصادی در حالی برگزار شد که بسیاری معتقد بودند در کنار ارائه راهکارها و شناخت چالش‌ها و مشکلات نیاز حمایتی دولت بیش از پیش برای توسعه شرکت‌های کوچک و پیشبرد اهداف اقتصادی دیده می‌شود. همایشی که چکیده آن جلوگیری از ارزپاشی، رانت و حمایت از پیشران‌های اقتصادی برای ورود به بازارهای جدید به عنوان یک استراتژی مدنظر قرار گرفت.

«تدوین نقشه راه صنعتی» یکی از اقداماتی که در دستورکار دولتمردان قرار گرفته، اما به گفته فعالان اقتصادی این سند، ضمن توجه صنایع پیشران و توجه به سهم بنگاه های بزرگ در توسعه صنعتی، باید هم قابلیت اجرا وهم ضمانت اجرایی داشته باشد. چرا ایران به توسعه صنعتی دست پیدا نکرد؟ خلا ونبود راهبرد توسعه صنعتی و عدم توجه به پیشران های اقتصادی پاسخی است به این پرسش که هم بخش خصوصی وهم دولتی ها به آن اذعان دارند. کارآفرینان و مسئولان دولتی به آسیب‌شناسی توسعه پیشران‌های اقتصادی در ایران پرداختند که در این مطلب به این گفته‌ها می‌پردازیم.

پیشران‌های اقتصادی؛ فرصتی برای توسعه ملی

حمید پاداش، معاون هماهنگی اقتصادی و زیربنایی معاون اول رئیس جمهوری در ابتدای این نشست با تاکید بر اینکه وظیفه دولت تنها تنظیم‌گری و سیاستگذاری است، گفت: هنر شرکت‌های پیشران پیوند شرکت‌های کوچک به بنگاه‌های بزرگتر است. هنر شرکت‌های پیشران اقتصادی آن است که در تبدیل شرکت‌های کوچک به بزرگ نقشی مهم ایفا کنند و از ره‌آورد آن کارآفرینی و افزایش تولید را به همراه داشته باشند.

عمده ارزش افزوده در بنگاه‌های متوسط و بزرگ است

علی سرزعیم، استاد دانشگاه علامه طباطبایی دیگر سخنران این همایش با بیان اینکه ۹۰ هزار بنگاه ثبت شده در کشور وجود دارد، اظهار داشت: از این میزان، تعداد بنگاه‌های بین ۱۰ تا ۵۰ شاغل، ۲۲ هزار بنگاه و بنگاه‌های بیش از ۵۰ نفر، ۶ هزار و ۵۰۰ بنگاه است. از نظر اشتغال در کل بخش صنعت، ۸ میلیون نفر شاغل وجود دارد که ۲ میلیون نفر از این میزان در بنگاه‌هایی با زیر ۱۰ نفر شاغل و ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در بنگاه‌های بیش از ۵۰ نفر شاغل هستند.این آمار نشان می‌دهد که ۶ میلیون نفر از شاغلان بخش صنعت در بنگاه‌های کوچک هستند.

وی افزود: در مطالعات توسعه صنعتی به این نتیجه رسیده‌ایم که عمده اشتغال در بنگاههای کوچک اما عمده ارزش افزوده در بنگاه‌های متوسط و بزرگ است. بنگاه‌های بزرگ آنقدر مهم هستند که قابلیت تخفیف گرفتن و کاهش هزینه تمام‌شده را دارند و همچنین امکان رقابت‌‌پذیری بالاتر را نیز خواهند داشت.این در حالی است که بنگاه‌های کوچک و متوسط نمی‌توانند از خاصیت مقیاس استفاده کنند اما بنگاه‌های بزرگ این امکان را دارند.

سرزعیم خاطر نشان کرد: تجربه‌های جهانی نشان داده است که بنگاه‌های بزرگ، تاب‌آوری بالاتری دارند و امکان انجام تحقیق و توسعه در آنها دستیابی به نوآوری را افزایش می‌دهد.این در حالی است که عدم سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه، نوآوری را برای واحدهای کوچک و متوسط غیرممکن می‌کند. نوآوری موجب می‌شود تا محصولات جدید با قابلیت رقابت‌پذیری بالاتر و افزایش سهم از بازار تولید شود. بنگاه‌های اقتصادی باید بتوانند فناوری‌های جدید را جذب کنند و تولید خود را با آن تطبیق دهند. طبیعی است که این کار در بنگاه‌های اقتصادی کوچک سخت‌تر است و این شرایط ضرورت تبدیل بنگاه‌های کوچک به بزرگتر را ضروری کرده است.

پیشران اقتصادی، راهبردی واحد می‌طلبد

علایی طباطبایی در میزگرد تجارب جهانی در پیشران‌های مولد با اشاره به پیشرفت‌های اقتصادی ژاپن و کره جنوبی نیز گفت: جهانی شدن شرکت‌های این دو کشور بر مبنای حمایت شرکت‌های بزرگ از تولید و تجارت شکل گرفته است که فقط مختص به این کشورها نیست. در حال حاضر استراتژی ترکیه برای ورود و فتح بازارهای آفریقا بر همین مبنا بوده است. روش‌های توسعه در این بخش باید تبیین شود و ضرورت‌ها را پیدا کرده و برای رفع مشکلات چاره اندیشی کنیم.

معاون سازمان توسعه تجارت با تاکید بر اینکه رویکردهای کشور برای توسعه اقتصادی مبتنی بر برون سپاری به شرکت‌های بزرگ نیست، تاکید کرد: پیشبرد رویکرد منفعل و تک نفره مشکلاتی را به همراه دارد زیرا هر بخش کوچک و بزرگی به صورت انفرادی برنامه‌های متفاوتی را پیش می‌برند. برند بودن، ارائه سطحی از خدمات پس از فروش، تامین کامل محصول در بازارهای صادراتی و جذب مشتری در توان هیچ بنگاه کوچک و متوسطی نیست؛ بلکه شرکت سرآمد شناسایی شده و باقی بنگاه‌ها با روش‌های زیر مجموعه ای در راستای توسعه و پیشرفت آن همراه می‌شوند.

وی تاکید کرد: شرکت‌ها با یک برنامه بزرگ در خدمت هدف کلی گام برمی‌دارند و در همین راستا پیشران مشخص است و شرکت‌های کوچک برای توسعه آن فعالیت می‌کنند. هماهنگی فعالان اقتصادی می‌تواند از آسیب بیشتر به توسعه جلوگیری کند، چرا که شرکت‌های ایرانی امکان ورود به بازار را دارند اما با وجود رقابت منفی با مشکلات فراوانی مواجه شده ایم و تا زمانی که در جهت رفع آن اقدام نکنیم نمی توانیم حضور فعالی در جهان داشته باشیم.

عدم وجود قانون حمایت از پیشران های اقتصادی بزرگ در ایران

حمیدرضا غزنوی دبیر مجمع کارافرینان ایران امروز یکشنبه ۳۰ بهمن در همایش آسیب‌شناسی و تجارت جهانی با تاکید بر اینکه شرکت های پیشران عمدتا سرداران مبارز با فقر  و سایر شرکت ها سربازان تولید فقر معرفی می شدند، اظهار داشت: عمده غول های بزرگ اقتصاد و تولیدی دنیا در ابتدا به صورت خانوادگی شکل گرفتند زیرا تصمیم گیری در انجا خیلی سریع بود و سپس به سمت توسعه کارهای تولیدی خود رفتند و کارخانه های بزرگ الکترونیکی و خودروسازی و کشتیرانی زدند.

وی با بیان اینکه باید در استراتژی صنغتی موضوع پیشران ها به خوبی تبیین شود، افزود: ۷ هزار واحد تولیدی در ایران داریم که ۳ هزار واحد زیر ۱۰۰ نفر کارگر دارند. متاسفانه جامعه ما اجازه شکل گیری پیشران های اقتصاد به شرکت های بزرگ نداده است که باید این فرهنگ تغییر کند. مجمع کارآفرینان ایران به دنبال ان است که در هر حوزه اقتصادی ۵ پیشران شکل گرفته و از انحصار جلوگیری کنیم.

به گفته تحلیلگران، غفلت از توسعه بخش های پیشران اقتصاد کشور و عدم حمایت از بنگاه های بزرگ که اقتصاد را به رشد پایدار و بازارهای جهانی وصل کند، موجب شده تا اقتصاد ایران در برابر تکانه ها و شوک های بیرونی تاب نیاورد. از این رو، کارآفرینان بر این باورند برای دستیابی به این مهم، توجه به پیشران‌های اقتصادی و وارد کردن آنها به برنامه هفتم توسعه باید به عنوان یک اولویت دیده شود و علاوه بر آن باید الگوی موفقی از پیشران‌ها در جامعه ارائه شود.