بازار بورس یکی از بازارهای مالی در سراسر جهان است که برخی آن را در ایران به نام «بازار سرمایه» نیز می‌شناسند. در بورس انواع اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه، اوراق مشتقه و حتی کالاهای مختلف معامله می‌شود. بازارهای پول(بانک) و بیمه از دیگر بازارهای مالی هستند.

تاریخچه بورس

در اوایل قرن پانزدهم میلادی، تجار و کسبه شهر «بروژ» در کشور بلژیک دور میدانی به نام تربوئرس جمع شده و در نزدیکی عمارت نجیب‌زاده‌ای به‌ نام «واندر بورس» به داد و ستد کالا می‌پرداختند. بورس در زبان فرانسوی به معنی کیف پول است و اولین بازار بورس در سال  ۱۴۶۰ میلادی در شهر آنورس بلژیک پدید آمد. در تاریخ ۱۵ بهمن ماه ۱۳۴۶ بازار سرمایه ایران به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. سهام شرکت بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به عنوان اولین سهام پذیرش شده در بازار بورس ایران شناخته می‌شود. شاید تا پیش از این تاریخ اغلب افراد نمی‌دانستند بورس چیست. اما، در حال حاضر بیش از ۳۷ میلیون نفر در ایران در بازار بورس فعالیت می‌کنند.

ویژگی‌های بورس

بازار بورس مناسب سرمایه‌گذاری در دوره‌های زمانی بلند‌مدت است. بلند‌مدت در بازارهای مالی به معنی سرمایه‌گذاری بیش از یک‌سال است. بورس در رده بازارهای مالی با ریسک بالا قرار ‌ می‌گیرد. عواملی همچون رشد اقتصادی و تورم را می‌توان موتور محرک رشد بورس در نظر گرفت. در طرف مقابل، نرخ بهره بانکی مهم‌ترین رقیب بازار بورس محسوب می‌شود. قیمت جهانی کالاهایی مثل نفت، مس، آلومینیوم، سنگ آهن، فولاد، محصولات پتروشیمی و… بر قیمت سهام در بازارهای بورس تاثیر‌گذار است. در بازار بورس علاوه بر سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق مشتقه و گواهی سپرده کالایی مثل طلا، سیمان، زعفران و… معامله می‌شود. 

بازار بورس در ایران

در ایران چهار بازار بورس فعال وجود دارد. بازار بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالا، و بورس انرژی، بازارهای رسمی بورس در ایران هستند. نهاد ناظر بر عملکرد بازار سرمایه، سازمان بورس اوراق بهادار است. بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران محل معامله اوراق بهادار مثل سهام شرکت‌های سهامی عام، انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اوراق قرضه مثل اخزا، افاد، مشارکت، تامین مالی و سایر اوراق بدون ریسک و همچنین گواهی سپرده کالایی مثل سکه طلا، زعفران، سیمان، شیشه و… هستند. بازار بورس ایران در کنار طلا، ارز و مسکن به یکی از پربازده‌ترین بازارهای مالی در طی یک دهه گذشته بدل شده و امکان سرمایه‌گذاری در برخی از دارایی‌ها مثل طلا، املاک و مستغلات و اوراق با درآمد ثابت را علاوه بر سهام فراهم کرده است. 

سرمایه‌گذاری در بورس

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، با وجود بازدهی مناسب بازار سرمایه در طی سال‌های اخیر، این بازار دارای نوسان و ریسک بالایی است. بنابراین، سرمایه‌گذاری در بورس نیازمند دانش کافی و کسب تجربه است. هر فردی که قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارد بهتر است شناختی از خود در مواردی همچون میزان ریسک‌پذیری، اهداف سرمایه‌گذاری و میل به یادگیری داشته باشد. برای مدیریت ریسک در بازار بورس تعیین اهداف و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند بسیار موثر باشد. با توجه به وجود ابزارهای سرمایه‌گذاری متنوع در بازار بورس، امکان مدیریت دارایی به صورت حرفه‌ای از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی فراهم است. با توجه به اینکه در حال حاضر صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجود در بازار بورس تنوع بالایی از نظر سطح ریسک‌پذیری و انعطاف‌پذیری دارند، سرمایه‌گذاران با هر سطحی از ریسک‌پذیری و توانایی مالی می‌توانند در این صندوق‌ها که توسط مدیران خبره و متخصص در صنعت مالی مدیریت می‌شوند، سرمایه‌گذاری کنند. از طرفی بهترین راه برای افرادی ‌که قصد فعالیت به صورت مستقیم در بازار بورس را دارند، آموزش صحیح و اصولی است. افراد می‌توانند از طریق نهادهای معتبر و بزرگ مالی، آموزش‌های لازم و کافی را در این زمینه کسب کنند. 

مسیر آموزش مناسب در سرمایه‌‌گذاری

اگرچه سرمایه‌گذاری موفق در بازارهای مالی نیازمند کسب تجربه است، اما آموزش راه رسیدن به اهداف سرمایه‌گذاری را هموارتر خواهد کرد. برای شروع آموزش بورس، یادگیری دانش تابلوخوانی به عنوان ابتدایی‌ترین اصول شناخت وضعیت یک سهم از دید خریداران و فروشندگان توصیه می‌شود. قدم بعدی آموزش می‌تواند دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال باشد. تحلیل تکنیکال به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که از طریق نمودار قیمت یک سهم نقاط مناسب خرید و فروش را پیدا کرده و پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری در یک سهم را شناسایی کنند.

در نهایت دوره‌های حرفه‌ای تر مانند تحلیل بنیادی، مدیریت پرتفوی و آشنایی با استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در قراردادهای آتی و اختیار معامله می‌تواند علاوه بر افزایش دانش در حوزه سرمایه‌گذاری، احتمال موفقیت در بازارهای مالی را بیش‌تر کند.