بازار دلار در ایران، چیزی کمتر از بازار شام نیست؛ هر ارگانی،‌ قیمتی تعیین شده دارد که آن را مبنای کار خود قرار داده و فعالیت‌های خود را بر اساس این نرخ تنظیم می‌کند. در این میان، چیزی هم به اسم دلار بازار آزاد وجود دارد که بسیاری آن را دلیل اصلی تغییر قیمت‌ها می‌دانند. در این وضعیت، صرافی‌ها هم توافقی در ارائه قیمت‌ها نداشته و هر کدام ساز خودشان را می‌زنند.

در این مقاله، قصد داریم با زیر ذره‌بین قرار دادن این ماجرا، عوامل تعیین کننده دلار و دلایل این تغییر قیمت‌ها در صرافی‌ها را مورد بررسی قرار دهیم؛ تا انتهای این بررسی با ما همراه باشید.

دلار در ایران، بازیگر نقش اول نوسان قیمت ها

بر کسی پوشیده نیست که دلار مهم‌ترین ارز جهانی است که قیمت و ارزش آن، براساس اقتصاد آمریکا تعیین می‌شود. این ارز که پایه مبادلات بین‌المللی بسیاری از کشورهای جهان است، تاثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران نیز دارد.

با وجود تمام تحریم‌های گسترده علیه ایران، باز هم نوسان قیمت دلار به ویژه افزایش آن، صنایع داخلی را به چالش کشیده و باعث بالا رفتن قیمت همه‌چیز در کشور می‌شود.

قیمت دلار چطور تعیین می‌شود؟

مجموعه‌ای از عوامل مختلف، دست به دست هم می‌دهند تا قیمت دلار در ایران مشخص شود. سه مورد از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین این موارد، عبارتند از:

شرایط کلان اقتصادی

در این مورد، بازیگران دیگری مانند «وضعیت تورم»، «اوضاع رشد اقتصادی»، «نرخ بهره»، «وضعیت سرمایه گذاری در کشور» و... روی ارزش ریال و قدرت‌نمایی آن نسبت به دلار تاثیر می‌گذارند.

تراز بازرگانی خارجی

اگر موتور صادرات روشن باشد، عرضه دلار در کشور افزایش پیدا کرده و در نتیجه قیمت آن پایین می‌آید؛ البته که برعکس این موضوع نیز صادق است.

۳. شرایط سیاسی داخلی و خارجی

بحران‌های داخلی یا بین‌المللی، تحریم‌ها، تصمیم‌های سیاسی حکومت و... به راحتی روی بالا یا پایین آمدن قیمت دلار تاثیر می‌گذارند.

شاخص دلار چیست؟

شاخص دلار آمریکا که به طور غیررسمی به نام Dixie نیز شناخته می‌شود، شاخص و معیار اندازه‌گیری از ارزش دلار ایالات متحده نسبت به سبدی از ارزهای خارجی است که اعضای آن را شرکای تجاری ایالات متحده تشکیل می‌دهند. هر کدام از این اعضا، به نسبت مشخصی روی شاخص دلار تاثیر دارند؛ به طور تقریبی، ارزهای یورو 57.6٪، ین ژاپن 13.6٪، پوند 11.9٪، دلار کانادا 9.1٪، کرون سوئد 4.2٪ و فرانک سوئیس 3.6٪ بر قیمت دلار تاثیر می‌گذارند.

به طور کلی، زمانی که دلار آمریکا در مقایسه با سایر ارزها، ‌قدرت و ارزش بیشتری پیدا کند،‌ این شاخص افزایش پیدا می‌کند؛ برعکس این موضوع نیز کاملا صادق است.

Dixie یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در تحلیل‌های اقتصادی است که از آن برای ارزیابی قدرت یا ضعف دلار آمریکا در مقابل گروهی از ارزهای مهم جهانی که بالاتر به آن‌ها اشاره کنیم، استفاده می‌شود. این موضوع، باعث شده است که معامله‌گران، سرمایه‌گذاران و تحلیل گران، این شاخص را به دقت زیر نظر داشته و رشد و سقوط آن را بررسی کنند.

چند نوع قیمت دلار داریم؟

عواملی که در بخش‌های قبلی مورد بررسی قرار دادیم، باعث ایجاد تفاوت‌های قیمتی می‌شوند. در حالت عادی و در یک وضعیت اقتصادی مناسب، قیمت دلار باید در همه جا یکسان باشد و تنها یک نرخ وجود داشته باشد. اما در ایران، ما چند نوع نرخ دلار داریم:

ارز دولتی

این نرخ توسط دولت برای واردات کالاهای دولتی تصویب شده است. البته به مرور زمان، دایره اقلامی که با این دلار وارد می‌شد،محدودتر شد؛ به طوریکه در حال حاضر، تقریبا چیز خاصی از آن باقی نمانده است.

دلار نیمایی

شاید شما هم ترکیبی از اسم «نیما» و «دلار» را کنار هم شنیده باشید و از خودتان بپرسید که دلار نیمایی چیست؟ این قیمت از دلار که به آن «ارز نیمایی» یا «دلار نیمایی» گفته می‌شود با هدف حمایت از بازرگانان و تجار به وجود آمد.

قیمت دلار نیمایی، عموما از ارز دولتی بیشتر و از دلار بازار آزاد کمتر است. این نکته را به خاطر داشته باشید که افراد عادی نمی‌توانند این ارز را خریداری کنند؛ زیرا برای تهیه این دلار باید کارت بازرگانی داشته و در سامانه تجارت عضو باشید.

دلار سنا

تعیین نرخ ارز در «سامانه سنا» چیزی نیست جز میانگینی از عددهای مختلف؛ به زبان ساده، این عدد، نشان ‌دهنده میانگین قیمت‌های مختلفی است که در زمان تبادل ارز، در بازار تعیین شده و در صرافی‌ها به نمایش در می‌آید.

حتی این تبادل‌ها می‌توانند عملیات خرید و فروش ارز دولتی را هم در بر بگیرند. بنابراین، نرخ ارز در سامانه سنا به طور عمومی کمی پایین‌تر از نرخ بازار آزاد است اما نه آنقدر پایین‌تر که آن را با نرخ دلار نیمایی یکی بدانیم.

دلار آزاد

دلار آزاد، همان نرخی است که از آن برای خرید و فروش در بازار غیر رسمی و غیر دولتی استفاده می‌شود. مردم در این بازار به راحتی و بدون هیچ محدودیتی، ارز خرید و فروش می کنند.

بیشتر مردم، این نرخ را به عنوان قیمت واقعی دلار در ایران قبول داشته و آن را دلیلی برای افزایش قیمت‌ها به حساب می‌آورند.

چرا قیمت دلار در صرافی ‌ها متفاوت است؟

به طور کلی، دلایل متفاوتی برای این موضوع وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• سود دلخواه: تعیین قیمت بر اساس سود دلخواه
• هزینه‌های عملیاتی: تاثیر مواردی مانند حقوق کارکنان، اجاره محل، هزینه‌های بانکی و...
• متفاوت بودن حجم عرضه و تقاضا: تعیین قیمت بر اساس عرضه و تقاضای ارز در بازار
• اوضاع رقابت: ارائه قیمت‌های پایین‌تر در مناطقی با رقابت بالا به منظور جذب مشتریان بیشتر
• مکان صرافی: این مورد عجیب‌ترین است اما منطقه فیزیکی دفتر صرافی هم می‌تواند بر قیمت ارزی که ارائه می‌دهد تاثیر بگذارد؛ مثلا صرافی‌هایی که در بخش‌های گران قیمت شهر دفتر دارند، قیمت دلار را بالاتر اعلام می‌کنند.

سخن پایانی

اگر قصد دارید به طور جدی وارد بازار خرید و فروش دلار شوید، به دنبال صرافی‌هایی بگردید که کمترین دستمزد را گرفته و بهترین قیمت را ارائه می‌دهند. از طرفی، مطمئن شوید که صرافی مورد نظرتان تاییده‌های لازم را داشته و از فیلترهای قانونی، رد شده است.

این مطلب رپورتاژ آگهی بوده و شما و اقتصاد در محتوای آن هیچ نظری ندارد