ماه رمضان (به عربی: رمضان) نام نهمین‌ماه سال قمری است. در ماه رمضان روزه بر مسلمانان واجب شده‌است. ماه رمضان در دین اسلام ماهی مبارک است. در قرآن، از ماه رمضان به‌عنوان ماهی که در آن قرآن نازل شده، یاد شده است. با توجه به آیۀ ۱۸۵ سورۀ بقره که نزول قرآن را در ماه رمضان می‌گوید و سورۀ قدر که نزول قرآن را در شب قدر می‌داند، مسلمانان معتقدند که شب قدر، در این‌ماه واقع است.

اولین روز ماه رمضان در ایران چه روزی است؟

امسال ماه رمضان مصادف است با تاریخ یک شنبه 14 فروردین 1401، 1 رمضان 1443، 3 april 2022، یعنی امسال روز بعد از سیزده به در ماه رمضان آغاز خواهد شد. در صورتی که ماه شعبان 29 روزه باشد، تاریخ شروع رمضان 1401 با شنبه 13 فروردین 1400 مصادف خواهد شد.

درباره رویت هلال ماه رمضان اظهار کرد: در مورد هلال ماه رمضان یک بحث علمی وجود دارد و همواره موقعیت ماه در طول یک ماه قمری در آسمان تغییر می‌کند.

وی گفت: در ابتدای ماه‌های قمری ماه در سمت غرب دیده می‌شود و به شکل هلال‌های خیلی باریک است و و بعضاً این هلال در شب اول ماه آنچنان باریک است که عملاً دیدن آن سخت است.

این مدرس نجوم افزود: یک روز قبل از تشکیل این هلال، زمان مقارنه و ماه نو است که حد فاصل بین آخرین روز ماه قبلی و شروع ماه قمری جدید است.

وی توضیح داد: در این زمان با توجه به اینکه خورشید از ماه بسیار دورتر است، زمانی که ماه در طول یک ماه قمری به دور زمین گردش می‌کند، زمانی وجود دارد که ماه در راستای خورشید (ماه بین زمین و خورشید) قرار می‌گیرد، در چنین حالتی وقتی از زمین به آسمان نگاه می‌کنیم نمی‌توانیم ماه را رویت کنیم، چراکه ماه و خورشید با یکدیگر طلوع و غروب می‌کنند.

مرادی با بیان اینکه هر چه قدر این زمان می‌گذرد آرام آرام فاصله بین ماه و خورشید افزایش می‌یابد و این افزایش در رویت هلال ماه بسیار مهم است، گفت: مثلاً در روز بعد از ماه نو، ماه از خورشید فاصله گرفته و زمانی که خورشید در اول ماه قمری غروب می‌کند، می‌توان هلال ماه را برای مدت کمی ببنیم، چون ماه از خورشید فاصله گرفته و دیرتر از خورشید غروب می‌کند، بنابراین هر چقدر این جدایی بیشتر باشد رویت هلال و شروع ماه قمری راحت‌تر خواهد بود، به بیان دیگر هر چه سن ماه افزایش می‌یابد، رویت هلال ماه راحت‌تر است.

وی گفت: شخصی به نام آندره دانژون در رویت‌پذیری ماه یک اندازه‌گیری را انجام داد که زیر جدایی هفت درجه بین خورشید و ماه اصلاً نمی‌توان هلال ماه را رویت کنیم، اما از حد دانژون بیشتر (از هفت درجه بیشتر) آرام آرام احتمال رویت‌پذیری ماه شروع می‌شود.

عضو شورای علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان ادامه داد: زمانی که ماه در راستای خورشید قرار می‌گیرد (مقارنه بین ماه و خورشید) این لحظه تولد ماه نو است. در این شرایط ماه به‌طور کامل به خورشید نزدیک شده و نمی‌توانیم آن را رویت کنیم از این جا آرام آرام این جدایی بین خورشید و ماه در آسمان رخ می‌دهد.

وی با بیان اینکه ساعت ۱۰:۵۴ دقیقه صبح روز جمعه ۱۲ فروردین ماه مقارنه بین ماه و خورشید اتفاق می‌افتد، اظهار کرد: این مقارنه تا لحظه غروب خورشید، ماه آنقدر از خورشید دور نمی‌شود که ما بتوانیم آن را رویت کنیم، بنابراین عملاً میزان جدایی اتفاق نمی‌افتد و ماه جوان است و زمان کمی بین غروب خورشید و ماه نو وجود دارد و عملاً ماه در روز جمعه در مناطق آسیا، اروپا، اقیانوسیه و آفریقا حتی با ابزار رصدی نیز قابل رویت نیست.

مرادی با اشاره به اینکه البته مبنای کشورهای عربی در رویت هلال ماه بیشتر محاسباتی و متفاوت از ایران است، گفت: در غروب جمعه به وقت شهر مکه بیش از ۹ ساعت از عمر ماه گذشته و زمانی که خورشید غروب می‌کند، حدود ۱۶ دقیقه بعد ماه غروب می‌کند که برای عربستان سعودی همین میزان کفایت می‌کند و این تفاوت بین ایران و کشورهای عربی بر همین مبنا است.

وی با بیان اینکه کشورهای مسلمان بسیاری هستند که مبنای رویت هلال ماه آنها عربستان سعودی و شهر مکه است و به دنبال محاسبات و رصد ماه نمی‌روند، تاکید کرد: مبنای ایران در رویت هلال ماه رصد آن است.

عضو شورای علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان با بیان اینکه به طور قطع ایران نمی‌تواند جمعه هلال ماه رمضان را رویت کند، گفت: بنابراین از پیش از ظهر جمعه دوازده فروردین مقارنه ماه نو شروع می‌شود و تا غروب روز شنبه آنقدر ماه از خورشید فاصله گرفته است و ماه در غروب شنبه بیش از ۱۶ درجه از خورشید فاصله دارد و همچنین سن ماه بیش از ۳۲ ساعت شده است.

وی ادامه داد: زمانی که خورشید غروب می‌کند بیش از ۷۰ دقیقه بعد از آن ماه غروب می‌کند، بنابراین با این فاکتورها می‌توان بدون هیچ ابزار و تنها با چشم می‌توان هلال ماه رمضان را رویت کنیم، بنابراین در غروب جمعه سیزده فروردین ماه می‌توان به راحتی ماه را در سمت غرب آسمان (جایی که خورشید غروب می‌کند) رویت کنیم.

مرادی با بیان اینکه احتمالاً اعراب روز شنبه سیزده فروردین را اول ماه رمضان در نظر می‌گیرند، گفت: بنابراین از روز یکشنبه چهاردهم فروردین شروع ماه رمضان در ایران است.

اعمال مستحبی در ماه رمضان شامل موارد زیر است : 

1-تلاوت قرآن در ماه رمضان 

بهترین اعمال در شبها و روزهای ماه مبارک رمضان، تلاوت قرآن است. اگر چه تلاوت قرآن در تمام اوقات ثواب دارد، ولی چون قرآن در ماه رمضان نازل شده است، از اجر و ثواب ویژه‌ای برخوردار است. 

 2- دعا و استغفار در ماه رمضان

 در روایتی امام موسی بن جعفر (ع) به روزه داران توصیه می کند که بعد از نماز های واجب دعای اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ و دعای معروف یا عَلِیُّ یا عَظیمُ را بخوانند. همچنین در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که اگر کسی پس از نماز واجب دعای اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ را تا آخر بخواند خداوند متعال گناهانش را تا روز قیامت می بخشد.

 3- روزهای ماه رمضان

 رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند :ایها الناس انه قد اقبل الیکم شهر الله بالبرکة و الرحمة و المغفرة، شهر هو عند الله افضل الشهور، و ایامه افضل الایام و لیالی افضل اللیالی و ساعاته افضل الساعات.

 ای مردم ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است، ماهی است که پیش خدا بهترین ماه است و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شب ها و ساعاتش بهترین ساعات.

 4- افطاری و دادن صدقه در ماه رمضان

امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:

یا سدیر، هل تدری ای لیال هذه؟ فقال له نعم. جعلت فداک ان هذه لیالی شهر رمضان فما ذاک؟ فقال له اتقدر علی ان تعتق کل لیلة من هذه اللیالی عشر رقاب من ولد اسمعیل؟ فقال له سدیر بابی انت و امی لا یبلغ مالی ذاک، فما زال ینقص حتی بلغ به رقبة واحدة فی کل ذلک یقول:«لا اقدر علیه فقال له:افما تقدر ان تفطر فی کل لیلة رجلا مسلما؟ فقال له:بلی و عشرة فقال له (علیه السلام):فذاک الذی اردت یا سدیر، ان افطارک اخاک المسلم یعدل عتق رقبة من ولد اسماعیل علیه السلام.

 5- اعتکاف در ماه رمضان

 پیامبراکرم (ص) می فرمایند :اعتکاف عشر فی شهر رمضان تعدل حجتین و عمرتین.

 اعتکاف در یک دهه از ماه مبارک رمضان برابر با ثواب دو حج و دو عمره است.

 توضیح:

 در ایام و لیالی مقدسه‌ای، طبق روایات رسیده از ائمه معصومین (علیهم السلام) مستحب است که هر مسلمانی در صورت امکان دهه آخر ماه مبارک رمضان را در مسجد معتکف شود، که پیامبر اکرم(ص) در تمامی عمرش چنین می‌کرد.

6 - غسل کردن

 یکی دیگر از اعمالی که در این ماه سفارش شده است، و انجام آن از اعمال مستحبی است غسل کردن در همه شب های ماه مبارک رمضان به خصوص در شب های قدر است.

فضیلت و اعمال مستحبی ماه رمضان | اولین روز ماه رمضان در ایران چه روزی است؟