یارانه نقدی که از آذر سال ۸۹ در قالب طرح هدفمندسازی‌ یارانه‌ها به خانوارهای ایرانی پرداخت می شود مبلغ آن 40 هزار و ۵۰۰ تومان بود. یارانه نقدی توسط احمدی نژاد رییس جمهور وقت ایران به مردم پرداخت شد و پس از گذشت حدود 11 سال همچنان، مبلغ یارانه نقدی تغییری نکرده است. این به آن معنی است که یارانه نقدی هم نمی‌توانست گرهی از مشکلات معیشتی مردم کم کند. دولت سیزدهم در صدد است که ارز 4200 تومانی را حذف کند و مبلغ یارانه نقدی را افزایش بدهد. شب گذشته رئیسی با افزایش ده برابری یارانه نقدی این رکورد را شکست.

شوک بزرگ یارانه نقدی به مردم از امشب 

به دستور رئیس جمهوری تمام افرادی که خود را مستحق دریافت یارانه جدید می‌دانستند، مشمول این یارانه شدند. یارانه‌ای که به حساب سرپرستان خانوار واریز شده اما هنوز قابل برداشت نیست.

حالا وزیر اقتصاد اعلا کرده تمام افرادی که اعتراض خود را در سامانه وزارت کار ثبت‌کرده باشند، مشمول یارانه جدید شده‌اند و مبلغ یارانه باید به حساب همه این افراد واریز شده باشد. اگر فردی اعتراض خود را ثبت کرده اما هنوز یارانه‌ای به حسابش واریز نشده، حتما باید اطلاع بدهد و مجددا به وزارت کار مراجعه کند.

زمان دقیق واریز یارانه خرداد؟

اولین مرحله یارانه جدید ۱۸ اردیبهشت ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز و ۲۱ اردیبهشت ماه قابل برداشت شد. برخی از مشمولان هم یارانه خرداد ماه را دریافت کرده‌اند اگرچه هنوز قابل برداشت نیست.

سازمان‌های متولی هنوز زمان دقیق برداشت یارانه را اعلام نکرده اما وعده داده‌اند که در هفته پایانی خرداد این یارانه قابل برداشت است.

اگر قرار باشد یارانه جدید در تاریخ قبلی واریز شود، همه مشمولان باید امشب پیامک واریز یارانه را دریافت کنند و روز شنبه ۲۱ خرداد ماه امکان برداشت کمک معیشتی خرداد را داشته باشند.

اما نکته مهم این است که سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده بود که کار بررسی اطلاعات خانوارهایی که در مرحله اول مشمول کمک معیشتی جدید دولت نشده‌اند، ادامه دارد و واریز یارانه‌ها بعد از بررسی اطلاعات این خانوارها انجام می‌شود.

گزارش‌ها می‌گوید حدود ۵ میلیون نفر جدید مشمول کمک معیشتی شده‌اند و اطلاعات این افراد در حال بررسی است. اما این روند احتمالا در هفته سوم و یا نهایتا آخر خرداد تمام می‌شود.

جزئیات مهم از حذف یارانه نقدی و بازگشت کوپن

از ماه سوم به‌جای یارانه، کوپن می‌آید

علی ملکی، دستیار وزیر اقتصاد:

به دولت تکلیف شده، باید به‌جای یارانه نقدی از ماه سوم به مردم کالابرگ بدهند، این روش مشکلات زیادی به‌همراه خواهد داشت.

مردم با یارانه‌ای که دولت به آن‌ها می‌دهد باید تنها بتوانند کالاهایی را خریداری کنند که بر اثر حذف ارز ترجیحی گران شده‌اند.

تامین کالاهای ارزان برای خرید با کالابرگ در شهرها و روستاهای دورافتاده بسیار سخت و پیچیده است.

مدیرکل توزیع و فروش شرکت بازرگانی دولتی:

از ماه آینده کالابرگ الکترونیک در کل کشور به مرحله اجرایی می‌شود.

زیرساخت‌های اجرای این طرح، دستگاه‌های پوزی است که بر پایه سیستم اندورید کار می‌کنند که در واحدهای نانوایی زنجان در حال نصب است و به مرور در کل کشور این زیرساخت ایجاد می‌شود.

با کالابرگ افراد تنها می‌تواند کالاهای اساسی (نان، مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن) را خریداری کند که یارانه آنها اصلاح شده است.

آن‌گونه‌که سازمان هدفمندی یارانه‌ها خبر داده است، مرحله دیگری از یارانه جدید ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزارتومانی را به حساب خانوارهایی که اعتراض کرده بودند، واریز کرده ولی تا مشخص شدن نتیجه بررسی‌ها، مسدود و غیرقابل برداشت خواهد بود.

جریان واریزِ مرحله دیگر از یارانه جدید، از این قرار است که در ماه گذشته، دولت روال پرداخت یارانه نقدی را در قالب طرح اصلاح نظام یارانه‌ای تغییر داد و در ساعت ۲۴ روز نوزدهم اردیبهشت‌ماه، مبلغی در قالب یارانه جدید به حساب سرپرستان خانوار ۷۲ میلیون نفر واریز کرد. این یارانه برای مرحله ۱۳۵ و ۱۳۶ یعنی اردیبهشت و خردادماه بود و برای ۹ دهک پرداخت شد. هر نفر در سه دهک اول ۴۰۰ هزار و شش دهک دوم ۳۰۰ هزار تومان برای هر مرحله دریافت کرد. در این حالت از جمعیت ۷۸ میلیون نفری که تا اردیبهشت امسال یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت می‌کردند حدود شش میلیون نفر در قالب دهک دهم، حذف شدند. این غربالگری را وزارت رفاه انجام داده بود.

اما به دنبال آن اعتراض زیادی از سوی کسانی که یارانه آن‌ها قطع شده بود، مطرح شد. این افراد می‌توانستند در سامانه‌ای که تعیین شد، درخواست بازبینی را ثبت کنند. طولی نکشید که رئیس‌جمهور دستور رسیدگی فوری به این اعتراض‌ها را صادر کرد و مقرر شد که یارانه اردیبهشت یا همان یارانه مرحله ۱۳۵، به حساب خانوارهایی که اعتراض خود را ثبت کرده بودند، واریز ولی «غیرقابل برداشت» باشد تا مورد بررسی قرار گیرد. از این جهت در ۲۷ اردیبهشت‌ماه اولین مرحله واریز برای کسانی که اعتراض کرده بودند، انجام شد.

اکنون سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده است که برای تعداد دیگری از کسانی که تا اردیبهشت امسال یارانه دریافت کرده ولی در یارانه جدید به عنوان دهک پردرآمد کنار گذاشته شده بودند و اعتراض آن‌ها ثبت شده نیز واریز یارانه اردیبهشت را انجام داده است و مانند قبلی‌ها قابل برداشت نخواهد بود تا وضعیتشان رسیدگی شود و اگر مشمول دریافت یارانه باشند، امکان برداشت خواهند داشت.

برای دریافت و جداسازی یارانه چه کنیم؟

از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان هدفمندی یارانه‌ها سامانه‌هایی برای رسیدگی به اعتراض‌ها و ثبت‌نام جاماندگان از یارانه اعلام شد تا افراد با مراجعه به این سامانه‌ها درخواست‌های خود را ثبت کنند.

از آنجا که اعتراض‌ها و نگرانی‌های مردم درخصوص دریافت یارانه و اعتراض به دهک‌بندی‌ها مطرح شد، رئیس‌جمهور روز ۲۴ اردیبهشت‌ماه به سازمان برنامه‌وبودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دستور داد تا مبلغ کمک‌معیشتی ماه اول (اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱) به‌حساب همه افرادی که تا ماه قبل مشمول دریافت یارانه بوده‌اند، اما یارانه کمک معیشتی را دریافت نکرده‌اند و متقاضی تجدیدنظر در دهک بندی خود هستند، واریز شود.

بر این اساس، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، کمک معیشتی ماه نخست را به‌حساب همه افراد متقاضی در سامانه اعتراض به دهک‌بندی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واریز کرد تا پس از تأیید اعتراض، قابل برداشت باشد. در همین راستا وزارت کار هم موظف شد تا در مدت یک‌ماه همه درخواست‌ها را بررسی کند.

اعتراض به دهک‌بندی‌ها در سامانه حمایت

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز اعلام کرد: افرادی که تا فروردین‌ماه امسال یارانه نقدی دریافت می‌کردند و در اردیبهشت‌ماه امسال یارانه کمک معیشتی به حساب آن‌ها واریز نشده، در دهک دهم قرار گرفته‌اند و مشمول پرداخت یارانه نمی‌شوند. این افراد می‌توانند در اعتراض به دهک‌بندی یارانه‌ها به سامانه اعلامی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با عنوان «حمایت» به آدرس اینترنتی hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنند.

همچنین سامانه‌های تلفنی و گویا به شماره‌های ۰۲۱۶۳۶۹ و ۰۹۲۰۰۰۰۶۳۶۹ به‌صورت شبانه‌روزی آماده پاسخ‌گویی به سؤال‌های یارانه‌ای مردم است.

ملاک‌های دهک‌بندی یارانه‌ها

براساس اعلام «حجت‌الله عبدالملکی» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در شناسایی مشمولان یارانه مجموعه متغیرهای اقتصادی در بازه زمانی سه تا پنج سال در نظر گرفته می‌شد، این متغیرها شامل گردش حساب، درآمدها، سودهای بانکی، سفرهای خارجی، خودرو و دارایی‌های جاری است که ملک شامل آن نیست.

وی افزود: فرض می‌گیریم هیچ شخصی ملکی ندارد، بر این اساس دهک‌بندی انجام شد و در معادله، ملک ملاک نبود.

بودجه یارانه چطور تأمین شد؟

با افزایش رقم یارانه نقدی طی روزهای گذشته گفته می‌شود دولت حدود ۴۶ هزار میلیارد تومان برای پرداخت این دور از یارانه‌ها به ۹ دهک درآمدی تخصیص داده است.

در این میان، برخی از بانک‌ها مدعی هستند که دولت منابع پرداختی یارانه نقدی اخیر (۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی) را از محل منابع این بانک‌ها تأمین کرده است و بابت این موضوع به بانک‌ها بدهی دارد اما هنوز دولت یا بانک مرکزی در این خصوص توضیحی ارائه نداده‌اند.

این در حالی است که طی دوره‌های گذشته درمورد تخصیص منابع توضیح آن بود که بانک مرکزی مسئول تأمین این منابع است و بانک مرکزی نیز چون دارای ارز مورد نیاز نبود، برای تأمین منابع مورد نیاز اقدام به خرید ارز نیمایی از بازار می‌کرد.

اما درحال‌حاضر هیچ توضیحی برای نحوه تأمین منابع تأمین یارانه حمایتی ارائه نشده است.

وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان و رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی در این خصوص گفت: سالیان درازی است که دست دولت در جیب بانک‌ها رفته است؛ در زمانی که ویروس کرونا در ایران شیوع پیدا کرد، مسئله پرداخت تسهیلات ارزان به کسب و کارها را به بانک‌ها تحمیل کردند.

وی ادامه داد: در رخدادهای مختلف دیگر، دولت از منابع بانک‌ها استفاده کرده است.

این اقتصاددان درمورد پرداخت‌های اخیر یارانه‌ای افزود: البته وزیر اقتصاد هم اعلام کرده تا زمانی که زیرساخت‌ها برای کوپن‌های الکترونیک و بانک اطلاعاتی دقیق فراهم نشود پرداخت‌ها به صورت یارانه نقدی ادامه خواهد داشت.

البته برای این پرداخت‌ها تنها به استقراض از بانک‌ها اکتفا نمی‌شود و از محل مابه‌التفاوت نرخ ارز ۲۱ هزار تومانی (نرخ نیما و ارز ترجیحی دلار) هم این منابع تأمین خواهد شد.

هر چند ممکن است مسئولان در آینده به این نتیجه برسند که ممکن است یارانه نقدی بیش از کالابرگ‌های الکترونیکی رفاه خانواده‌ها را افزایش بدهد و این رویه را به جای کالابرگ‌های الکترونیکی ادامه بدهند.

پرداخت نشدن یارانه جدید را چطوری پیگیری کنیم؟

یارانه نقدی جدید در بامداد روز سه‌شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱، طی یک مرحله به‌حساب سرپرستان خانوار کل کشور واریز شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد بعضی افراد که قبلا مشمول دریافت یارانه بودند، این دفعه پیامک واریز نگرفتند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به‌همین دلیل سامانه پیگیری مشکلات احتمالی در توزیع عادلانه یارانه‌ها را معرفی کرده است. آن‌دسته از سرپرستان خانوار که به هر دلیلی ابهام یا اعتراضی نسبت به یارانه اختصاص دارند، می‌توانند با مراجعه به سامانه hemayat.mcls.gov.ir اعتراض خود را ثبت کنند. مدیرکل روابط عمومی بانک مرکزی هم گفته کسانی که یارانه جدید را دریافت نکرده‌اند و فکر می‌کنند مستحق هستند، می‌توانند اعتراض خود را در «سامانه رسیدگی به درخواست کمک حمایت معیشتی و یارانه نقدی» وزارت تعاون ثبت کنند. کسانی که به نحوه دهک‌بندی خود اعتراض دارند هم می‌توانند از طریق سامانه جامع رفاه ایرانیان در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعتراض خود را ثبت کنند. شماره تلفن ۰۲۱۶۳۶۹ مربوط به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای پاسخگویی به سؤالات در نظر گرفته شده است. احتمال دارد واریزی بعضی بانک‌های بزرگ که سرشان شلوغ‌تر است، با تاخیر انجام شود. مسدود بودن کارت بانکی خود خانوار‌ها می‌تواند یکی از دلایل دریافت نکردن رقم واریزی یارانه جدید باشد.

یارانه جدید در شرایطی پرداخت شده که مدیرکل روابط عمومی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها وعده داده در روز‌های آینده اعلام می‌شود کسانی که به هر نحوی از سال ۹۳ به بعد برای یارانه‌ها ثبت‌نام نکرده یا از قلم افتاده بودند، به سامانه سازمان هدفمندی یارانه‌ها مراجعه کنند.

شوک بزرگ یارانه نقدی به مردم از امشب | زمان تغییر یارانه نقدی رسید