یارانه نقدی که از آذر سال ۸۹ در قالب طرح هدفمندسازی‌ یارانه‌ها به خانوارهای ایرانی پرداخت می شود مبلغ آن ۴۰ هزار و ۵۰۰ تومان بود. یارانه نقدی توسط رئیسی رییس جمهور ایران به ۴۰۰ هزار و ۳۰۰ هزار افزایش پیدا کرد. زمزمه حذف یارانه نقدی به  گوش می رسد اما هنوز دولت در تلاش برای زیر ساخت های مناسب آن است. یارانه نقدی هم نمی‌تواند گرهی از مشکلات معیشتی مردم کم کند.رئیسی با افزایش ده برابری یارانه نقدی این رکورد را شکست.

افزایش یارانه نقدی در شهریور ماه قطعی شد

قرار بود طرح کالابرگ از شهریور اجرا شود، اما زیرساخت‌های آن آماده نشد و آن را به مهر موکول کردند. حالا رئیس سازمان برنامه و بودجه از اصلاح میزان یارانه نقدی خبر داده است. خبری که احتمال تداوم پرداخت یارانه نقدی را تقویت می‌کند.

از ابتدای پرداخت یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی صحبت از اجرای طرح کالابرگ به جای یارانه نقدی به میان آمد. طرحی که قرار بود شهریور اجرا شود اما به تعویق افتاد.

روایات از پرداخت کالابرگ به جای یارانه نقدی متنقاض است. پیش از این احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، از اجرای طرح کوپن خبر داد. اما آنطور که او گفت زیرساخت‌های این طرح فعلا آماده نیست.

روایات متناقض از اجرای طرح کالابرگ

پس از گفته‌های خاندوزی، طولی نکشید که هادی سبحانیان، معاون اقتصادی وزیر اقتصاد، گفت از مهر اجرای آزمایشی کالابرگ آغاز می‌شود. گرچه این طرح قرار بود شهریور اجرا شود. حالا رئیس سازمان برنامه و بودجه از اصلاح میزان یارانه نقدی خبر داده است.

مسعود میرکاظمی گفت: «قرار شد اگر قیمت‌ها بر اساس شهریور ۱۴۰۰ اصلاح نشود، میزان یارانه نقدی بر اساس قیمت جدید تنظیم شود و اکنون باید لایحه اصلاح یارانه را به مجلس ارائه کنیم.» (خبرآنلاین)

این گفته میرکاظمی می‌تواند نشانه‌ای از تداوم پرداخت یارانه نقدی باشد. ضمن اینکه پیش از این فقط صحبت از جایگزینی کوپن به جای یارانه بود، اما اخیرا میرکاظمی گفت که با کالابرگ بخشی از هزینه را افراد باید بپردازند.

رئیس سازمان برنامه و بودجه در این مورد گفت: «کالابرگ به معنای تعلق یارانه به کالاها به جای افراد است. یعنی با کالابرگ بخشی از هزینه یک کالا که یارانه به آن تعلق گرفته را خود فرد باید بپردازد. بخشی دیگر به صورت مستقیم از محل پرداخت یارانه به حساب فروشنده واریز می‌شود.» (اقتصادآنلاین)

در ابتدا تنها صحبت از حذف یارانه نقدی بود. پس از آن گفتند افراد می‌توانند به جای کالابرگ به انتخاب خود یارانه نقدی بگیرند. حالا اما می‌گویند بخشی از هزینه کالا بر عهیده افراد است.

رئیس سازمان برنامه و بودجه از اصلاح میزان یارانه نقدی خبر داد. در حالی که قرار بود مهرماه طرح کالابرگ اجرا شود.

دولت فکری به حال بیکاری کرده است؟

آنچه اما در این مدت ثابت بود، مخالفت برخی از یارانه‌بگیران با اجرای طرح کوپن بود. در ادامه نظر برخی از مخاطبان تجارت‌نیوز را در این مورد می‌خوانید

خبر بد از حذف یارانه نقدی و بازگشت کوپن

معاون وزارت اقتصاد زمان اجرای آزمایشی طرح کالابرگ الکترونیکی را اعلام کرد.

 در صورتی که طرح اجرایی در دولت به تصویب برسد، از تاریخ یک مهر ماه این امکان وجود دارد که به صورت آزمایشی اجرایی شود.

 (در پاسخ به سوالی در مورد طرح مسئولیت های بانک مرکزی و زمان اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی): در خصوص بانکداری دولت نظر خود را اعلام خواهد کرد.

 دولت نقدهایی به این طرح داشت و در جلساتی که برگزار شد این موارد به نمایندگان مجلس ارائه شد. باید دید که این موارد تا چه حد توسط مجلس مورد توجه قرار می‌گیرد. رویکرد فعلی مثبت است و تلاش می‌شود گام موثری برای ساماندهی شبکه بانکی انجام شود.

در حوزه کالابرگ نیز با توجه به اینکه این موضوع قانون است دولت می‌خواهد زیرساخت ها را فراهم کند. این موضوع با مسئولیت مستقیم وزارت رفاه دنبال می‌شود. زیر ساخت های فنی آماده شده و امکان اجرای آزمایشی آن برای برخی اقشار فراهم شده است.

ابهام بزرگ توزیع کالابرگ و پرداخت یارانه در ماه‌های پیش رو همچنان پا بر جا است. ابراهیم رئیسی اخیرا گفته بود تا زمانی که وضع کالابرگ الکترونیک قطعیت پیدا نکند، حتما پرداخت نقدی یارانه را در دولت ادامه می‌دهند. اما او در مقام رئیس دولت سیزدهم نگفت که توزیع کالابرگ الکترونیکی چه زمانی خواهد بود.

به تازگی هم علی شهیدی، جانشین معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به این ابهام افزوده است. او گفته که قرار است یارانه نقدی در قالب یک پلتفرم و بستر، به کالابرگ تبدیل شود و مردم با مراجعه به فروشگاه‌ها بتوانند کالا‌ها را خریداری کنند.

طبق اعلام او، طرح جایگزینی کالابرگ الکترونیکی با یارانه نقدی تا جای خوبی پیش رفته است. اما او هم به شکل دقیق تشریح نکرده که این طرح از چه زمانی آغاز می‌شود و پرداخت یارانه نقدی به کار خود پایان می‌دهد.

شهیدی معتقد است که تبدیل پرداخت یارانه نقدی به کالابرگ، منجر به کاهش اندکی از رشد نقدینگی می‌شود. اما چون پول به شکلی غیر از ریال وارد چرخه اقتصادی می‌شود نهایتاً تأثیری بر تورم نمی‌گذارد.

یارانه نقدی شهریور به چه صورتی پرداخت می‌شود؟

براساس اعلام آیت الله رئیسی و احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد یارانه تیرماه ۱۴۰۱ به صورت نقدی پرداخت می‌شود. اما بعید نیست که در مراحل بعدی دولت به شکل آزمایشی یارانه را به صورت کالابرگ الکترونیکی پرداخت کند.

با این حال یارانه بگیران در مرحله ۱۳۷ باید منتظر یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی باشند.

تغییرات یارانه نقدی از چه زمان اعمال خواهد شد؟ 

«احسان خاندوزی» اظهار داشت: در خصوص زمان تغییر یارانه ها و افزایش میزان پرداخت یارانه‌ها، هیچ تاریخ دقیقی تعیین نشده است. وی همچنین در خصوص افزایش قیمت بنزین، تاکید کرد: تاکنون تصمیمی در این زمینه اتخاذ نشده است. روز گذشته در برخی اخبار ادعا شد که قرار بوده از آذرماه میزان مبلغ پرداختی یارانه به مردم به دو برابر افزایش پیدا کند که به دلیل برخی مشکلات برای صدور کارت اعتباری انجام آن به دی ماه موکول شده است.

وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: دولت برای پرداخت یارانه کالایی منتظر گزارش نهایی دوره آزمایشی سامانه‌های کالابرگ است.

وی درباره نحوه تخصیص یارانه نقدی یا کالایی در ماه‌های آینده گفت: تا زمانی که گزارش نهایی دوره آزمایشی سامانه‌های کالابرگ آماده نشود دولت تصمیم جدیدی اتخاذ نمی‌کند.

او افزود: امیدواریم در تیرماه گزارش دوره آزمایشی به دولت ارسال شود سپس دولت تصمیم می‌گیرد برای ماه‌های بعد به چه ترتیبی اقدام کند.

وزیر امور اقتصاد و دارایی گفت: تلاش دولت این است که از طریق انضباط بخشی و نظارت صحیح بر بازار قیمت‌ها کنترل شود و انتظار داریم در ماه‌ها و فصول آینده تورم و فشار قیمتی کاهش یابد.

خاندوزی گفت: باتوجه به شرایط عمومی اقتصاد ایران در تابستان سال گذشته نرخ بالای تورم را تجربه کردیم و تلاش دولت این بود که در شش ماهه اول سال بر ایجاد ثبات اقتصاد کلان متمرکز شود و تورم را مهار کند که تا پایان اسفندماه سال گذشته هم اتفاقات بسیار خوبی در زمینه تورم نقطه به نقطه کشور رخ داد.

یارانه نقدی در ایران

پرداخت یارانه در ایران سابقه‌ای طولانی دارد، اما تا سال ۱۳۵۴ و دورانی که قیمت نفت به یک باره افزایش یافت، عملاً یارانه چندانی برای افزایش رفاه مردم پرداخت نمی‌شد. پس از انقلاب اسلامی پرداخت یارانه به صورت غیر مستقیم و با تزریق به بازار و بخش‌های مختلف تولیدی در دستور کار قرار گرفت.

هدفمندی یارانه نقدی

از نیمه دوم سال ۱۳۸۹ و با تصویب مجلس شورای اسلامی پرداخت یارانه‌ها به صورت نقدی و به حساب هر خانوار با نرخ ۴۵۵۰۰ تومان آغاز شد. این یارانه همچنان و بدون تغییر مبلغ به حساب سرپرست خانوار‌های ایرانی پرداخت می‌شود. با این توضیح که در طول سال‌های گذشته بخش زیادی از خانواده‌های پر درآمد جامعه از سوی دولت از دریافت یارانه منع شدند.

در لایحه بودجه ۹۷ نیز پرداخت یارانه با مبلغ ۴۵۵۰۰ تومان به حساب سرپرست خانوار‌های نیازمند مد نظر قرار گرفته است و دولت مسئولیت حذف خانواده‌های مرفه را از این لیست بر عهده استانداری‌ها قرار داده است.

علت قطع یارانه نقدی

دولت یازدهم از همان ابتدای آغاز به کار با اشاره به این استدلال که توزیع یارانه نقدی نمی تواند زمینه توسعه عدالت باشد و از سویی نیز منابع مالی کافی برای ایجاد این پرداخت ها را ندارد، تلاش کرد تا یارانه افراد غیر نیازمند را قطع کند.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است بدلیل اینکه برخی از شهروندان موفق به ارسال درخواست بررسی علت قطع یارانه در سایت یارانه ۱۰ نشده اند، به منظور ایجاد فرصت برای این دسته از هموطنان اعلام می‌گردد، هموطنانی که یارانه آن‌ها قطع شده است تا مدت ۲ ماه پس از قطع یارانه می‌توانند به سایت یارانه ۱۰ مراجعه و درخواست خود را ثبت نمایند.

بر اساس این اطلاعیه، شهروندانی که یارانه آن‌ها در ماه‌های آینده هم قطع شود می‌توانند به مدت ۲ ماه پس از قطع یارانه به سایت یارانه ۱۰ مراجعه و درخواست خود را ثبت نمایند.

نکته مهم این است که فرآیند بررسی اعتراض (از ثبت درخواست تا پاسخ) کاملاً غیر حضوری صورت خواهد گرفت.

آئین نامه اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه امسال در خصوص درآمدها، پرداختی ها و مصارف قانون هدفمندی یارانه ها برای سال ۹۷ از طرف اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور به دستگاه های اجرایی ابلاغ شد.

براساس این آیین نامه در بخش مصارف هدفمندی یارانه ها برای سال ۹۷ مبلغ ۴۱۵ هزار میلیارد ریال برای پرداخت یارانه نقدی، تا سقف ۷۰ هزار میلیارد ریال پرداخت نقدی برای کمک به کاهش فقر مطلق و ۳۷ هزار میلیارد ریال برای سلامت و تا سقف ۳۳ هزار میلیارد ریال نیز بابت خرید تضمینی گندم و یارانه مان اختصاص می یابد.

دستگاه های اجرایی زیر موظفند در راستای شناسایی و رتبه بندی خانوارها، تمام داده های مورد نیاز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را مطابق آیین نامه به صورت یکجا، تجمیعی و برخط در اختیار وزارت مذکور قرار دهند و آن را به روز رسانی کنند.

یارانه نقدی در لایحه بودجه ۹۸

بر اساس لایحه بودجه ۹۸ دولت اختیار شناسایی افراد پردرآمد و نیز قطع یارانه افراد را به استانداری و فرماندری‌ها واگذار کرد.

منبع: اقتصاد آنلاین