یارانه نقدی که از آذر سال ۸۹ در قالب طرح هدفمندسازی‌ یارانه‌ها به خانوارهای ایرانی پرداخت می شود مبلغ آن 40 هزار و ۵۰۰ تومان بود. یارانه نقدی توسط احمدی نژاد رییس جمهور وقت ایران به مردم پرداخت شد و پس از گذشت حدود 11 سال همچنان، مبلغ یارانه نقدی تغییری نکرده است. این به آن معنی است که یارانه نقدی هم نمی‌توانست گرهی از مشکلات معیشتی مردم کم کند. دولت سیزدهم در صدد است که ارز 4200 تومانی را حذف کند و مبلغ یارانه نقدی را افزایش بدهد. 

کوپن به جای یارانه نقدی

نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه حذف ارز ترجیحی به معنای حذف یارانه‌ها نیست اظهار داشت: حذف ارز ترجیحی به معنای حذف یارانه پنهان، حذف واسطه‌ها و اختصاص این یارانه به مردم است.

وی اظهار داشت: دولت سناریوهای مختلفی برای کمک به مردم دارد، در گام اول میزان هزینه مردم برای تامین کالاهای اساسی به صورت کارشناسی محاسبه شده و  میانگین هزینه‌ها تعیین می‌شود.

رییس کمیته هدفمندی یارانه‌های کمیسیون تلفیق ادامه داد: سناریوی اول این است که تا زمانی که زیرساخت‌های لازم ایجاد شود، یارانه نقدی به مردم اختصاص می‌یابد و پس از اینکه زیرساخت‌های لازم فراهم شد، کارت‌های یارانه‌ای یا کالابرگ به سرپرست خانوارها اختصاص می یابد.

میرتاج الدینی در توضیح این مطلب گفت: در این سناریو دولت ۲۵ قلم از کالاهای مایحتاج عمومی و ضروری زندگی خانوار را تعیین می‌کند و اعتباری  را به صورت ماهانه در کارت یارانه سرپرست خانواده شارژ می‌کند. خانواده‌ها می‌توانند این کالاها را از فروشگاه‌های دارای کارت خوان با قیمت‌هایی که دولت اعلام خواهد کرد، خریداری کنند.

نماینده مردم تبریز ادامه داد: این فروشگاه‌ها نیز برای مراجعه بیشتر مردم رقابت می‌کنند و فروشگاه‌هایی که تخفیف بیشتری بدهند از سوی دولت به مردم معرفی خواهند شد. این اقدام  موجب می‌شود، برای کاهش قیمت‌ها بین فروشگاه‌ها رقابت ایجاد شود. مردم به راحتی خواهند توانست کالاها را با قیمت مصوب دولت تهیه کنند.

عضو کمیسیون تلفیق اظهار داشت: در این ساز و کار مردم اختیار دارند که از اعتبار این کارت برای خرید هر کالایی که می‌خواهند استفاده کنند.

وی در توضیح سناریو اعطای کالابرگ به مردم گفت: در این سناریو از طریق کالابرگ یا کارت اعتباری دقیقا مشخص می‌شود که مردم ماهانه چند کیلو مرغ و چه مقدار روغن و سایر کالاها را می‌توانند، خریداری کنند.

یارانه نقدی کدام گروه حذف می‌شوند؟ 

براساس لایحه بودجه ۱۴۰۱ دولت، وزارت کار و سازمان هدفمندی یارانه‌ها را موظف کرده تا بخشی از یارانه‌بگیران پردرآمد را تا خردادماه سال آینده از فهرست دریافت یارانه حذف کنند.

بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که دولت، وزارت رفاه و سازمان هدفمندی یارانه‌ها را موظف کرده تا بخشی از یارانه بگیران پردرآمد را تا خرداد ماه سال آینده از فهرست دریافت یارانه حذف کنند.

دولت پیش بینی می‌کند که این حذفی‌ها اغلب از سه دهک بالای درآمدی باشند.

در متن لایحه بودجه آمده است؛ بر اساس بند ب تبصره ۱۴ لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید با همکاری سازمان هدفمندی یارانه‌ها و با استفاده از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان حداکثر ظرف سه ماه پس از ابلاغ قانون بودجه ضمن دهک‌بندی درآمدی کلیه خانوارهای یارانه‌بگیر از طریق شاخص‌های متقن و ثبتی قابل اتکاء نسبت به حذف یارانه نقدی و معیشتی خانوارهای پردرآمد اقدام تا منابع حاصل از حذف یارانه پردرآمدها صرف پرداخت یارانه جهت حمایت از اقشار آسیب‌پذیر با اولویت خانوارهای تحت پوشش و پشت نوبتی نهادهای حمایتی شود.

کدام یارانه‌بگیران حذف می‌شوند؟

سرپرستان خانوارهای معترض به حذف یارانه می‌توانند در سامانه الکترونیکی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت نام کرده تا پرونده آنها براساس اطلاعات و داده‌های موجود و میدانی توسط کمیته امداد امام خمینی (ره) بررسی و در صورت وارد بودن اعتراض یارانه آنها مجدداً برقرار شود.

 دولت یارانه جدید را واریز می‌کند؟

قرار بود در این ماه همزمان با واریز یارانه معیشتی بنزین یارانه جدیدی نیز واریز شود، اما دولت به آن عمل نکرد.

دو روز گذشته یارانه نقدی ۴۵ هزار تومانی به حساب سرپرستان خانوار حدود ۷۸ میلیون نفر واریز شد. با این که دولت وعده واریز یارانه جدیدی در دی ماه داده اما در این ماه فقط یارانه معیشتی بنزین و یارانه نقدی واریز شده است.

دولت قصد دارد دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف کند و از منابع آزاد شده آن یارانه پرداخت کند، در واقع یارانه جدید جایگزین ارز ترجیحی می‌شود. به نظر می‌رسد تصور دولت این بود که مجلس خیلی سریع با حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی موافقت می‌کند و دولت این اجازه را می‌گیرد که یارانه جدید بدهد.

برای بررسی سریع حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی، دولت این موضوع را در قالب لایحه دو فوریتی به مجلس برد اما نمایندگان به آن رای ندادند.

رئیس مجلس به صراحت گفت که مجلس هرگز برای یک امر به این مهمی تصمیم فی‌البداهه، عجولانه و ۴۸ ساعته نخواهد گرفت. دولت برای بررسی دو فوریتی آن باید در اصلاحیه بودجه لحاظ می‌کرد که در حقیقت این اصلاحیه نیامد.

این اظهارات رئیس مجلس نشان می‌دهد که نباید منتظر تصمیم فوری نمایندگان برای حذف یا ادامه ارز ۴۲۰۰ تومان بود. اگر مجلس تا هفته اول بهمن ماه تصمیم بگیرد که دلار ۴۲۰۰ تومانی حذف شود، احتمال پرداخت یارانه جدید در روز دهم بهمن ماه وجود دارد، اما اگر مجلس تصمیم‌گیری در این باره را به پایان سال موکول کند، واریز یارانه جدید نیز به سال آینده می‌رود.

وعده دولت این بود که به ۶۰ میلیون نفر یارانه جدید می‌دهد، مبلغ این یارانه برای ۳۰ میلیون نفر اول که شامل چهار دهک اول می‌شود، ۱۲۶ هزار تومان و برای ۳۰ میلیون نفر دوم که شامل سه دهک میانی جامعه می‌شود مبلغ ۹۰ هزار تومان واریز شود.