سهمیه‌بندی بنزین در ایران طرحی برای هدف‌مندی مصرف سوخت در کشور بود. سهمیه‌بندی بنزین در ایران از تیر ۱۳۸۶ تا خرداد ۱۳۹۴ اجرا شد. به همین منظور برای تمامی خودرو‌ها در ایران کارت هوشمند سوخت صادر گردید. در سوم خرداد ۱۳۹۴، بنزین تک‌نرخی شد و به این ترتیب، سهمیه‌بندی بنزین متوقف گردید. با این حال در آبان ماهِ سالِ ۱۳۹۸، مجدداً سهمیه بندی بنزین شروع شد. جزئیات سهمیه بنزین نوروزی اعلام شد.

جزئیات نحوه کار سامانه بنزین من​

طرح آزمایشی بازتوزیع بنزین از اول اسفند به صورت آزمایشی در قالب سامانه بنزین من در کیش آغاز شد. در سهمیه‌بندی جدید بنزین قرار است ۲۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای در کارت بانکی سرپرست هر خانواده واریز شود.

یعنی هر خانواده سه نفره، به ازای هر کد ملی، ۶۰ لیتر بنزین سهمیه‌ای در کارت بانکی سرپرست خانواده دریافت می‌کند.

آن طور که اعلام شد، قرار است افرادی که خودرو ندارند و بنزین دریافت کرده‌اند بنزین خود را در سامانه بنزین من به آدرس، benzineman.ir به فروش برسانند. این سامانه اولین بازار خرید و فروش بنزین است.

البته دولت هنوز به صورت رسمی اعلام نکرده که طرف حساب مردم در بازار فروش بنزین اشخاص حقیقی هستند یا اشخاص حقوقی.

این نکته همان مساله‌ای است که انتقادات زیادی در پی داشت. برای مثال، غلامحسین حسنتاش، کارشناس انرژی و از مدیران قبلی نفتی هم به شرق گفته بود: به دلیل محدودیت عرضه، تقاضا برای بنزین بالاست. در نهایت سامانه «بنزین من» راه ایجاد بازار سیاه را باز می‌کند.

یکی دیگر از انتقاداتی که به این طرح وارد شد، نامشخص‌بودن سازوکارهای فروش بنزین است. پیش از این قرار بود خود دولت خریدار بنزین مازاد مردم با قیمت ۳۰۰۰ تومان باشد، اما با جدی‌تر شدن طرح تخصیص یارانه بنزین به افراد، دولت توضیح نداد که سهمیه بنزین افراد را کدام اشخاص یا کدام نهادها می‌خرد.

بر این اساس، افرادی که نیاز به بنزین اعتباری ندارند، باید سهمیه خود را به خریداران بفروشند. متقاضیان نیز در همین سامانه درخواست خود را ثبت می‌کنند و بنزین موردنیاز خود را می‌خرند.

برای ثبت‌نام در این سامانه لازم است رانندگان ابتدا وارد سامانه سماس شوند. پس از آن باید مراحل مربوط به استعلام مقدار باقی‌مانده بنزین خود را انجام دهند.

رانندگان در مرحله بعدی به سامانه بنزین من وارد می‌شوند و آن‌جا می‌توانند بنزین مازاد خود را بفروشند یا بخرند.

جزئیات دقیق از سهمیه بندی بنزین نوروزی

وی در با بیان اینکه میانگین مصرف بنزین در سال جاری به ۸۶ میلیون لیتر در روز رسیده است، گفت: اکنون تولید بنزین حدود ۱۰۳ تا ۱۰۴ میلیون لیتر در روز برآورد می‌شود. در چند روز گذشته اقداماتی در پالایشگاه لاوان در خصوص جلوگیری از خام‌فروشی انجام شد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه مدت‌ها بود نفتای این پالایشگاه را با قیمت‌های پایین صادر می‌کردند و این در حالی بود که واحد تبدیل نفتا به بنزین تکمیل شده بود و معطل کاتالیست بود، گفت: مهلت دو ماهه داده شد تا صادرات نفتا متوقف شود، اکنون در پالایشگاه لاوان، نفتا تبدیل به بنزین می‌شود.

سالاری دلیل تمایل شرکت‌های پالایشی برای صادرات نفتا را درج قیمت‌های بالاتر برای این محصول در مقایسه با بنزین در صورت‌های مالی سال گذشته عنوان کرد و اظهار کرد: این در حالی است که قیمت بنزین ۱۵ تا ۲۰ دلار نسبت به نفتا بالاتر است.

ورود ال. پی. جی به سبد سوخت خودروها فعلا امکان پذیر نیست

وی با بیان اینکه ورود ال. پی. جی به سبد سوخت خودروها چند چالش دارد، گفت: یکی از مهمترین چالش‌های نظام قیمت‌گذاری و شیوه قیمت‌گذاری گاز مایع است که اکنون در کشور وجود دارد و به‌طور طبیعی با این نظام قیمت‌گذاری، رقابت اتفاق نمی‌افتد. به لحاظ ارزش حرارتی، شاخص کیفیت و هزینه‌های تولید و انتقال نیز ال. پی. جی توان رقابت با سی. ان. جی و بنزین را ندارد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با بیان اینکه  نکته دوم تبدیل ناوگان است. چالش سوم نیز سطح دسترسی و انتقال گاز مایع از مبادی تولید به قطب مصرف است که در گسترده کشور این زیر ساخت وجود ندارد، تاکید کرد: از سوی دیگر در برنامه هفتم و هشتم توسعه، افزایش تولید پلیمرها مورد توجه است و برای تکمیل زنجیره ارزش در این بخش از صنعت پتروشیمی توجه به خوراک‌های مایع اولویت دارد.

سالاری با تاکید بر اینکه به‌طور عمده امروز طرح‌های پتروشیمی‌ها بیشتر در حوزه اوره- آمونیاکی و متانول بوده و تبدیل اینها به زنجیره پایین‌دستی یکی از چاش‌ها است، گفت: حجم بالای ال. پی. جی در کشور هم وجود دارد، این حجم بر اساس قیمت‌های صادراتی می‌تواند در قالب قرارداد بلندمدت صنعت پتروشیمی هزینه شود. بنابراین بخشی از ال. پی. جی را باید به آن سمت هدایت کرد زیرا ارزش افزوده بالایی دارد و امروز شرایط ورود به سبد سوخت خودرو با شرایط موجود امکان‌پذیر نیست.

تحویل ۱۵ میلیارد لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌ها

وی با اشاره به خشکسالی در سال آبی گذشته و نبود ظرفیت برق آبی ها، گفت: در حوزه سوخت امسال یکی از اتفاقاتی که افتاد، با توجه به خشکسالی در سال آبی گذشته میزان تولید نیروگاه‌های برق آبی کاهش پیدا کرد و این در شرایطی بود که مصرف برق تا ۱۰ درصد افزایش داشت. با این حال میزان تحویل نفت کوره به نیروگاه‌ها مانند سال گذشته ۶ میلیارد لیتر بوده و بخش عمده سوخت مایع تحویلی به نیروگاه‌ها گازوئیل است.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه در سال جاری، تقریبا حدود ۱۵ میلیارد لیتر سوخت تحویل نیروگاه‌ها شده است که این حجم بالایی است، افزود: امروز با کسری نفت کوره برای صادرات مواجه هستیم اما به دلیل مصرف بالای گاز در بخش خانگی که در برخی روزها به ۶۵۰ میلیون متر مکعب می‌رسید و تراز منفی ایجاد می‌کرد، موظف به تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها و صنایع عمده‌ایم.

سالاری با بیان اینکه اینکه در دنیا از نفت کوره و حتی زغال‌سنگ در نیروگاه ها استفاده می‌کنند، گفت: اما در کنار آن روش‌های زیست‌محیطی را نیز مورد توجه قرار می‌دهند، ما نیز باید در شرایطی که منابع گازی محدود است سوخت مایع را نیز  در تنوع سوخت نیروگاه ها قرار دهیم.

بازنگری در نظام حق‌العمل‌کاری جایگاه‌های سوخت

وی با اشاره به مصوبه ای درخصوص توسعه برندینگ در جایگاه‌های سوخت، اظهار کرد: اهدافی پیش‌بینی شده بود تا جایگاه‌ها کنترل شوند و طرح دیسپچینگ و کهاب اجرا شود، اما عملا اتفاقی در این بخش نیفتاده بود. اکنون ۷۸ برندینگ برای جایگاه‌های سوخت در کشور وجود دارد.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه در حال حاضر به دنبال این هستیم برای تعیین کارمزد در نظام حق‌العمل‌کاری جایگاه‌های سوخت غربالگری انجام شود، اظهار کرد: تلاش این است که از خود شرکت‌های حمل و نقل در جلسات حضور داشته باشند تا نحوه تعیین قیمت کارمزد منطقی شود.

سالاری با اشاره به برنامه دولت برای تخصیص سهمیه عید گفت: تاکنون تکلیف جدیدی ابلاغ نشده و روال مانند گذشته است و همان ۶۰ لیتر شارژ خواهد شد اگر دولت تکلیف جدیدی ابلاغ شود بر اساس آن عمل خواهیم کرد.

منبع: همشهری

غافلگیری دولت با سامانه «بنزین من» | جزئیات نحوه کار سامانه بنزین من