به گزارش شما و اقتصاد: جامعه ایرانی که تاکنون به ۱۰ قسمت (دهک) یارانه تقسیم می‌شد، حالا قرار است به ۱۰۰ قسمت (صدک) تقسیم شود و این کار دقت سیاست‌گذاری برای دسته‌بندی خانوارها و توزیع سیاست‌های حمایتی بین آنها را به‌مراتب بالاتر می‌برد.

در شرایط فعلی، از مجموع جمعیت ۸۵ میلیونی کشور، در هر دهک درآمدی حدود ۸.۵ میلیون نفر قرار می‌گیرند و اگر قرار باشد برای هر دهک سیاستی اعمال شود، کل این ۸.۵ میلیون نفر مشمول آن خواهند شد درحالی‌که بین کف و سقف درآمد نفر اول و نفر آخر این دهک فاصله بسیار چشم‌گیری وجود دارد.

در صدک بندی اما، ازآنجایی‌که این جمعیت ۸.۵ میلیون نفری نیز به ۱۰ قسمت تقسیم شده‌اند، فاصله بین نفر اول و آخر صدک بسیار کمتر می‌شود و افراد دارای شرایط مشابه‌تری در یک صدک جای خواهند گرفت.

در این وضعیت، اگر سیاست‌گذار بخواهد مثلاً یارانه بخشی از جامعه را افزایش دهد یا قطع کند، می‌تواند با دقت در حد یک درصد، سیاست خود را اجرا کند و این سیاست با عدالت بیشتری به هدف نهایی برسد.

علیرضا عسگریان، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در خصوص صدک‌بندی خانوارها که قرار بود تا پایان آبان ماه انجام شود، به ایسنا گفته است: صدک‌بندی مبنای همان دهک است اما تحلیل، دقت و عدالت ما را افزایش می‌دهد. برای اینکه مردم راحت‌تر باشند دهک را تبدیل به ۱۰ قسمت کرده‌ایم اما بین مثلاً صدک ۳۱ تا ۳۹ فاصله هست هرچند هر دوی اینها در دهک چهارم قرار دارند. ازاین‌رو سیاست‌گذاری‌های دهکی اعمال می‌شود؛ اما نظارت‌ها، تحلیل‌ها و دقت‌ها به‌صورت صدکی اعمال خواهند شد.

نکته قابل‌توجه اینکه طبق قانون، ۷ دهک باید یارانه بگیرند اما به گفته معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دولت شرایطش را دارد و به دهک هشتم و نهم هم یارانه می‌پردازد. پس در تغییرات دهک بندی و صدک بندی جامعه هدف، به واسطه اجرای این قانون یارانه کسی قطع نخواهد شد.

در قواعد تقسیم جامعه از دهک به صدک فاصله موجود میان خانوارها به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و در این حالت، با اعمال داده‌های درآمدی خانوارها، امکان تغییر وضعیت یارانه‌ها بخش کمتری از جامعه وجود دارد. طبق گفته عسگریان، با اعمال داده‌های جدید، ممکن است تعداد محدودی از خانوارها به دهک دهم بروند و از لیست یارانه‌بگیران حذف شوند و خانوارهای دیگری جای آنها را بگیرند و البته این موضوع، ربطی به الزام قانون برای حذف یارانه‌بگیران ندارد؛ چراکه قانون می‌گوید سه دهک را حذف کنید اما فعلاً این قانون اعمال نمی‌شود.

به عبارت دیگر، در تغییر دهک بندی به صدک بندی ممکن است دهک‌ها جا به شوند اما این به معنای قطع یارانه خانوارها نیست و فقط تعداد محدودی از خانوارها که به واسطه اعمال داده های درآمدی جدید، به دهک‌ دهم می‌روند، جای خود را به خانوارهای واجد شرایطی می دهند که قبلا در فهرست یارانه بگیران نبوده اند.

حتی آنگونه که عسگریان می‌گوید: ممکن است فردی از دهک نهم به دهک دهم برود اما همچنان مشمول دریافت یارانه باشد؛ چراکه در حال حاضرهم تعدادی از دهک دهمی‌ها تحت پوشش یارانه هستند و ممکن است با تغییر دهک‌بندی، یک خانوار مثلاً در صدک ۹۲ و یا ۹۳ قرار بگیرد که باز هم این صدک‌ها زیر پوشش دریافت یارانه) هستند اما اگر جایگاه خانوار از صدک‌های ۹۲ و ۹۳ بالاتر بود، یارانه آنها حذف می‌شود و افرادی که توانایی مالی پایین‌تری دارند جایگزین آنها می‌شوند.

معاون اقتصادی وزیر کار گفت: از مجموع حدود ۸.۵ میلیون نفری که در دهک ۱۰ بودند و یارانه نقدی آنها حذف شده بود، پس از اعتراض، یارانه حدود ۳ میلیون نفر آنها مجدد برقرار شد.

علیرضا عسگریان با اعلام اینکه سال ۱۴۰۱، یارانه نقدی دهک ۱۰ کلا حذف شد، گفت: در آن مقطع هشت و نیم میلیون نفر حذف شدند، بعد این‌ها اعتراض کردند و یک تعدادشان برگشتند. یعنی ما الان در دهک ۱۰، کسانی داریم که یارانه می‌گیرند.

وی افزود: در حال حاضر فقط حدود ۵.۵ میلیون نفر در دهک ده یارانه نمی گیرند، افزود: یارانه حدود سه میلیون نفر مجدد برقرار شد.

عسگریان با تاکید بر اینکه طبق قانون سه دهک یعنی ۲۴ میلیون نفر نباید یارانه بگیرند، افزود: ولی الان تصمیم دولت این نیست که دهکی را حذف کند.