رپرتاژ اگهی /
چالش‌های پروژه‌های پایدارسازی گود
چالش‌های پروژه‌های پایدارسازی گود
شرح کلی پروژه:
این پروژه که یکی از پروژه های پایدارسازی گودهای عمیق شرکت ایستاسازه در استان تهران می باشد، با سطح کل پایدارسازی 6000 مترمربع و حداکثر عمق 25 متر در فاز یازده شهر پردیس واقع است. این شرکت مسئولیت طراحی و اجرای سیستم پایدارسازی دیواره های گود و سیستم زهکشی را در این پروژه عهده دار بوده است. کاربری این پروژه به صورت تجاری می باشد که پس از اتمام فرآیند ساخت سازه آن در آینده، تبدیل به بزرگترین مجتمع تجاری فاز یازده شهر پردیس خواهد شد. یکی از فعالیت های متفاوت و متمایز صورت گرفته در این پروژه مربوط به طراحی و اجرای 22 شمع بتنی درجا به قطر 5/1 متر و با مجموع طول 630 متر بوده است.
چالش های پروژه:
وضعیت همجواری و عوارض مجاور گود و سربارهای مربوط به آن ها و همچنین موقعیت قرارگیری تأسیسات شهری همواره یکی از چالش های متداول در پروژه های گودبرداری عمیق در محیط های شهری می باشد. در این پروژه نیز وجود ساختمان و حیاط مدرسه در ضلع شمالی، معابر دسترسی در ضلع غربی و جنوبی و همچنین واحدهای تجاری و مسکونی در مجاورت پروژه در طی فرآیند طراحی و اجرای عملیات پایدارسازی چالش برانگیز بود. این امر ضروری می ساخت تا عملیات پایش و کنترل تغییر مکان دیواره و سازه های مجاور با دقت کافی صورت پذیرد.
پس از شروع عملیات پایدارسازی، تیم اجرایی پروژه با مشکل برخورد به لایه های خاک دستی در ترازهای بالایی مواجه گردید. با توجه به اینکه در بسیاری از گمانه های حفر شده جهت نصب و جای گذاری المان های تسلیح همچون نیل یا انکر، ریزش دیواره های گمانه تبدیل به یک مشکل ثابت گردیده بود، همکاران اجرایی شرکت با استفاده از تجربه خود در پروژه های مشابه، راهکارهایی جهت مرتفع نمودن این مشکل به کارفرمای محترم ارائه نمودند.
علاوه بر مشکلات فوق الذکر از نظر حفاری و تزریق گمانه ها برای لایه های بالایی خاک محل پروژه که موجب کاهش سرعت عملیات اجرایی شده بود، گزارش مطالعات ژئوتکنیک پروژه نشان می داد که جنس پروفیل خاک در لایه های پایینی به خاک سفت با تراکم بالا یا سنگ سخت تبدیل می گردد. این موضوع با درصد قابل قبولی در طی عملیات اجرایی نیز به حقیقت پیوست و موجب گردید تا با بیرون کشیدن و خرد کردن سنگ های درشت، سرعت عملیات پایدارسازی و به تبع آن عملیات خاکبرداری کاهش یابد.
همان طور که در بسیاری از پروژه های عمرانی دو عنصر آب و خاک نقش بسیار پر رنگ و ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، وجود منابع آب متعدد در مجاورت دیواره های این پروژه نیز بسیار چشمگیر بود. به طوری که در بازدیدهای اولیه میدانی تیم طراحی، وجود جوی آب در کنار دیواره غربی و رطوبت موجود بر روی دیواره شمالی به علت قرارگیری استخر ملک مجاور گزارش شده بود.
مجموع طول حفاری در این پروژه بیش از 16000 متر بود که در مقایسه با سطح کل پایدارسازی (6000 مترمربع) قابل توجه بود. این امر علاوه بر مشکلات مربوط به حفاری در لایه های سست و ریزشی و لایه های سنگی که پیش تر اشاره شد، مشکلات زیادی در مرحله تزریق گمانه ها و کشش انکرها ایجاد کرده بود. زیرا تعداد بالای انکرها در مرحله کشش موجب می گردید تا مجموع زمان مورد انتظار جهت کشش المان ها افزایش یابد و در نتیجه برنامه زمان بندی کلی پروژه طولانی گردد. در چنین مواقعی، مدیریت بهینه عوامل اجرایی و تقسیم صحیح و کارآمد مسئولیت های اجرایی بیش از پیش، پر رنگ تر می شد که به لطف خداوند متعال این شرکت به خوبی از عهده انجام این کار برآمد.
در طول پروژه و در فواصل زمانی متناوب، عوامل اجرایی شرکت عمدتاً با چالش هایی پیرامون خرید، تأمین و انتقال مصالح مورد نیاز همچون سیمان، ماسه، میلگرد (نیل)، انکر، صفحات هد نیل و هد انکر، صفحات مشبک مش، گازوئیل و غیره روبرو بودند. البته شایان ذکر است در برخی موارد، این چالش ها صرفاً مختص این پروژه نبود و به دلایل و شرایط عمومی و فراگیر از قبیل تورم اقتصادی و اعتصابات صنوف مرتبط با تأمین مصالح پای کار همچون کارخانجات تولید سیمان وابسته بود.
با توجه به قرارگیری پروژه تجاری 103 در مجاورت مراکز آموزشی همچون مدرسه و همجواری با معابر دسترسی محلی و مراکز تجاری و مسکونی، عبور و مرور ماشین آلات سنگین خاکبرداری و حمل خاک و همچنین ماشین آلات تأمین کننده مصالح، ارکان مختلف پروژه به ویژه تیم اجرایی این شرکت را با مشکلات زیادی روبرو کرده بود.
با توجه به قرارگیری پروژه در ناحیه کوهستانی شرق شهر تهران و برودت و دمای پایین هوا در محل پروژه، عملیات بتنی همچون اجرای دیواره رویه شاتکریتی و شمع های بتنی درجا با مشکلاتی مواجه بود که می بایست تدابیری جهت رعایت الزامات و ضوابط آیین نامه ای اندیشیده می شد.
در فرآیند طراحی برای قسمت میانی پروژه (زون 2)، تعداد 22 شمع بتنی درجا به قطری برابر با 5/1 متر در نظر گرفته شد. همکاران اجرایی شرکت در طول فرآیند اجرای شمع های بتنی با سختی هایی همچون قرارگیری یک سوم پایانی شمع در لایه خاک مرطوب (حضور آب)، سه تکه بودن سبد آرماتورهای طولی و تناژ بالای شمع سرهم شده، تابیدن قفسه آرماتورهای بافته شده به هنگام جایگذاری چاه مربوطه، جلوگیری از وقوع پدیده جداشدگی دانه ها حین عملیات بتن ریزی با استفاده از لوله ترمی و کنترل حصول کیفیت بتن مورد نیاز و ضرورت انجام عملیات مراقبت از بتن به علت سردی و برودت هوا مواجه بودند.
راهکارهای ارائه شده:
با توجه به حضور ساختمان مدرسه در ضلع شمالی پروژه (محدوده زون شماره 2) و تراز بالای شالوده (فونداسیون) آن نسبت به تراز خیابان ضلع جنوبی به علت شیب طبیعی زمین، در مرحله اولیه طراحی تعداد 22 شمع بتنی درجا به قطری برابر با 5/1 متر و با طول متغیر و حداکثر 30 متر به فاصله 3 متر از هم در نظر گرفته شد. پس از بازدید میدانی مجدد اعضای دفتر فنی و تیم طراحی از محل پروژه و تدقیق نتایج حاصل از مطالعات ژئوتکنیک، سیستم ترکیبی نیلینگ و انکراژ نیز به طرح پایدارسازی این محدوده اضافه گردید تا رضایت کارفرمای محترم مبنی بر کنترل مضاعف تغییرشکل دیواره های گود در این محدوده به جهت حساسیت بالای حقوقی ملک مذکور جلب گردد. مطابق طرح نهایی محدوده شمع های بتنی، کرگیری بر روی شمع های بتنی جهت نصب المان های تسلیح با حفظ تدابیر فنی و با رعایت الزامات ایمنی صورت پذیرفت.
ریزشی بودن خاک محل پروژه به علت ماهیت خاک محل پروژه در لایه های فوقانی که عمدتاً به صورت خاک دستی بود، موجب گردید تا علاوه بر استفاده از روش تزریق تحکیمی در حفاری گمانه ها، در محله طراحی هم سعی گردد تا حد امکان با کاهش طول حفاری ها و استفاده بیشتر از سیستم نیلینگ به جای سیستم انکراژ، به فرآیند حفاری سرعت بخشیده شود. البته در لایه های پایین تر همچنان مشکلات مربوط به حفاری و کاهش سرعت عملیات پا برجا بود. زیرا برخورد به لایه های خاک سفت و گاهاً سنگ سخت ایجاب می کرد تا حفاری با استفاده از سر مته چکشی انجام گرد. افزون بر این می بایست سنگ های درشت تر بیرون کشیده شده و خرد و تکه تکه می گردید. از سویی دیگر، مجموع طول حفاری قابل توجه نسبت به سطح کل پایدارسازی نیز اثر کاهش سرعت عملیات حفاری را دو چندان می کرد. در چنین مراحلی از پروژه، با هماهنگی تیم کنترل پروژه شرکت، همکاران اجرایی سایر جبهه های کاری در دیواره های دیگر گود را فعال می نمودند تا از سرعت کلی اجرا کاسته نشده و پروژه مطابق برنامه زمان بندی پیش برود و در موعد مقرر به پایان برسد.
حضور آب در مجاورت دیواره شمالی موجب گردید تا حد فاصل شمع های بتنی درجا با دو لایه رویه شاتکریتی پوشانده شود. بدین صورت که ابتدا یک دیواره شاتکریتی اولیه (موقت) به ضخامت 10 سانتی متر اجرا گردید. سپس اجرای دیواره شاتکریتی ثانویه (دائم) به ضخامت 15 سانتی متر در دستور کار عوامل اجرایی شرکت ایستاسازه قرار گرفت. در دیواره غربی نیز با افزایش تراکم نوارها و لوله های زهکش سعی گردید تا حضور آب و فشار جانبی هیدرواستاتیک ناشی از آن در پشت دیواره گود به حداقل ممکن برسد. در مرحله طراحی، اجرای لوله های زهکش با فاصله افقی 6 متر و فاصله قائم در حدود 2 الی 3 متر ارائه گردید به طوری که برای پله اول، لوله های زهکش به طول 6 متر و در پله دوم (پشت دیوار ژئوگریدی)، لوله های زهکش به طول 3 متر در نظر گرفته شد.
در زمینه مشکلات مربوط به تأمین مصالح، مدیریت پروژه و همکاران اجرایی این شرکت کوشیدند تا با همراهی کارفرما و مدیریت صحیح و کارآمد مصالح پای کار و معرفی مراکز جدید تأمین مصالح و حتی در برخی از موارد، تأمین و پشتیبانی مصالح از سایر کارگاه های پایدارسازی فعال خود، عملیات پایدارسازی را پیش ببرند و تا حد امکان از توقف عملیات اجرایی و تعطیلی کارگاه جلوگیری نمایند.
به علت قرارگیری محل پروژه در مجاورت مراکز آموزشی همچون مدرسه و همجواری با ساختمان های مسکونی، سعی گردید تا مراحلی از عملیات اجرایی که مولد آلودگی صوتی هستند و برای ساکنین همجوار ایجاد مزاحمت نمی نمود، در ساعات مشخصی از شبانه روز انجام گیرد. در بسیاری از مواقع، گروه مدیریت پروژه این شرکت می کوشید تا برنامه کاری روزانه عوامل اجرایی با محوریت انجام عملیات حفاری در ساعات ابتدایی و بتن پاشی جهت اجرای رویه شاتکریتی در ساعات پایانی روز کاری، تنظیم گردد. این برنامه زمان بندی باعث می شد تا در ساعات میانی روز (زمان استراحت ساکنین همجوار) دستگاه کمپرسور باد خاموش بوده و فعالیت های کم سر و صدا تر همچون نصب صفحات سر میخ (هد نیل) یا سر مهاری (هد انکر)، تزریق و پک کردن گمانه های حفاری و کشش انکرها در دستور کار قرار بگیرد.
برای رعایت الزامات بتن ریزی در شرایط دمایی پایین و برودت و سردی هوای محیط، استفاده از پشم شیشه و محلول های ضدیخ مخصوص بتن ریزی در فصل یخبندان طبق آیین نامه بتن ایران (آبا) و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و بر اساس تجربه این شرکت در پروژه های مشابه در دستور کار گرفت. این امر هم در اجرای دیواره رویه شاتکریتی و هم در اجرای شمع های بتنی درجا واقع در زون 2 پروژه مورد توجه قرار گرفت.
