به گزارش شماواقتصاد: جلوگیری از گسترش بیابان و تخریب مراتع با کشت گیاهان سازگار به کم آبی و خشکی اولویت دیگر سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است. جلوگیری از گسترش بیابان و تخریب مراتع با کاشت گیاهان سازگار با کم آبی و خشکی یکی دیگر از اهداف این طرح است. طبق برنامه چهار ساله در قالب طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت، ۳۰ درصد معادل ۳۰۰ میلیون اصله نهال‌های تولید شده به عرصه‌های جنگلی، ۳۰۰ میلیون اصله نهال برای زراعت، ۲۰۰ میلیون اصله نهال به فضای سبز و ۲۰۰ میلیون اصله نهال به بخش بیابان‌های کشور اختصاص خواهد یافت.

امسال ۳۰۰ میلیون درخت در کشور کاشته خواهد شد، این درخت‌ها شامل ۶۰ میلیون اصله درخت میوه، ۸۰ میلیون اصله زارعت چوب، ۸۰ میلیون درخت فضای سبز روستاها و شهرها و ۸۰ میلیون اصله درخت‌ برای تقویت جنگل‌ هستند. عباسعلی نوبخت رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور می‌گوید: «سرعت بیابانزایی از نظر سطح در کشور ۳ برابر سرعت مقاابله با پدیده بیابانزایی است که همکاران ما در دفتر بیابان، طرح جهادی کنترل کانون‌های بحرانی فرسایش بادی را هم آماده کرده اند و حدود ۲ میلیون هکتار در بیابان‌های خود در سنوات گذشته جنگل کاری‌های بیابانی انجام شد.»

به گفته رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، بیش از ۲۴۸ میلیون نهال در ۲۰۲ نهالستان تولید شده که از امروز در اختیار مردم قرار داده می‌شود. البته اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت بدون اجرای طرح آبخیزداری و تقویت سفره‌های زیرزمینی و تامین آب سبز مشکل است، بنابراین طرح‌های آبخیزداری مکمل اجرای این طرح است.

درختکاری رویکردی مهم برای حفظ محیط زیست است که در کشورهای مختلف جهان دنبال می‌شود. بسیاری از فعالان در عرصه محیط‌زیست و منابع طبیعی معتقدند درختان ریه‌های کره زمین و بخشی ضروری در اکوسیستم‌های جنگل‌ها محسوب می‌شوند که سهم بسزایی در تأمین مواد غذایی مورد نیاز انسان‌ها دارند.

هرچند این روزها جنگل‌زدایی در اغلب نقاط دنیا در حال رشد است اما پروژه‌های درختکاری بسیاری نیز در سراسر جهان با هدف احیای جنکل‌ها در حال اجراست، قطع درختان بدون جایگزینی پوشش سبز در بسیاری از نقاط دنیا مرسوم و منجر به نگرانی‌های بسیاری میان بشر شده است. بدیهی است که وجود درختان به افزایش تأمین اکسیژن برای تنفس، جذب و ذخیره دی اکسید کربن، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بالا بردن شانس بارندگی در شهرها، ذخیره آب باران و حاصلخیز کردن خاک، تأمین سایه برای خنک‌سازی محیط و بسیاری از مزایای مهم دیگر را در پی دارد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی وجود ۱۶ میلیون و ۶۰۰ هزار دانش‌آموز در سراسر کشور، ۸۷۰ هزار معلم و ۱۰۰ هزار دانشجو- معلم را از ظرفیت‌های آموزش و پرورش کشور عنوان می‌کند که از طریق ظرفیت موجود در آموزش و پرورش و ۱۰ هزار اردوگاه‌های آموزشی و پرورشی، مدارس می‌تواند با کمک دانش‌آموزان به نهالستان تبدیل شود.

با ایجاد ردیف اعتباری، مبلغ ۲۳۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به این طرح اختصاص یافته، اما تاکنون هیچ پرداختی صورت نگرفته است. عمده هزینه‌های این طرح از طریق مشارکت مردمی تامین می‌شود. در هرمزگان، خوزستان و سیستان و بلوچستان با کمک مردم و بخش خصوصی چهار میلیون درخت حرا تولید شده که با کمک مردم و بخش خصوصی بوده است این گسترده‌ترین پویش جنگل‌های حرا در سطح منطقه بوده است، همچنین در تبریز تراکتورسازی و در کرمان صنایع به این طرح کمک کردند. دولت در بودجه ۱۴۰۲ ردیف اختصاصی برای آن در نظر نگرفته است که این نشان می‌دهد طرح مردمی است.

 طبق اعلام، برای پیشبرد طرح در سال جاری، علاوه بر مشارکت مردمی و صنایع، از اعتبارات بخش عملیات بیولوژیک آبخیزداری، مبلغ ۱۹۱ میلیارد تومان را برای طرح کاشت یک میلیارد درخت در نظر گرفته شده است. در برنامه هفتم توسعه اجرای آبخیزداری در سطح ۲۰ میلیون هکتار در حوزه‌های آبخیز کشور هدف‌گذاری شده است.

بنابر اعلام معاون امورآبخیزداری سازمان منابع طبیعی وآبخیزداری، حدود ۲۰ میلیون هکتار عرصه مورد مطالعه آبخیزداری وجود دارد که اگر بتوان ظرف ۳ سال مطالعات انجام‌شده را اجرایی کرد، جهش چند ده برابری اتفاق خواهد افتاد. به این منظور بر اساس تفاهمنامه‌های منعقد شده در سطوح استانی و ملی، ۲۰ میلیون هکتاری که عقب ماندگی از برنامه وجود دارد، ظرف ۳ سال اجرایی خواهد شد.

طرح کاشت یک میلیارد درخت در ایران نیز از رویکردهای مهمی است که به منظور احیای جنگل‌ها، تلطیف هوا، کاهش اثر گازهای گلخانه‌ای، تولید اکسیژن، حفاظت از منابع آب و خاک، نفوذپذیری آب، جذب دی اکسید کربن و گرد و غبار دنبال می‌شود. هدف از اجرای این طرح این است که هر سال با کاشتن ۲۵۰ میلیون نهال، تا چهار سال آینده یک میلیارد درخت در ایران کاشته شود.

در این طرح نهال‌ها تولید شده، عرصه‌های کاشت و وظیفه هر دستگاه مشخص شده است. آموزش و پرورش از ۱۱ آذر «طرح هر مدرسه یک نهالستان» را از طریق دبیرستان ماندگار البرز تهران با حضور وزاری جهاد کشاورزی و آموزش و پرورش در اولین نهالستان دانش‌آموزی کشور با تولید ۲۰۰۰ نهال از امروز آغاز کرد و از سال بعد به تعداد هر دانش‌آموز ۳ نهال تولید می‌شود که با این کار چیزی در حدود ۶۰ میلیون نهال تولید می‌شود.

گفتنی است؛ کشور چین ۱۰۰ میلیارد نهال هدف‌گذاری کرد که ۷۰ میلیارد نهال کاشته است، افغانستان ۲ میلیارد درخت، پاکستان ۱۴ میلیارد و عربستان ۴۰ میلیارد درخت را هدف خود قرار داده‌اند که رقم ایران در مقابل آن بسیار کم است و توانایی کشور ما بیشتر از این است. درختانی که در جنگل‌های شمال کاشته شد اکنون تبدیل به جنگل طبیعی شده است.

گزارش: لیلا احمدی افشار